Gogolin

Ze Wikipedia

Spůłrzyndne: 50°29'17" N 18°01'26" EGeůgrafja

Gogolin
Widok miasta
Widok miasta
Wapyn
Fana
Wapyn Gogolina Fana Gogolina
Państwo  Polska
Historycznŏ krajina Ślōnsk
Wojewōdztwo ôpolske
Krys krapkowski
Gmin Gogolin
Prawa miejskie 1967
Burmistrz Joachim Wojtala
Wiyrchnia 20,35 km²
Wysokość 175 m n.m.
Wielość miyszkańcōw (2019)
 - wielość
 - tyngość

6734
327,3 os./km²
Numeracyjnŏ cōuna 77
Pocztowy kod 47-320
Rejestracyjnŏ tabula OKR
Położynie na karcie Polski
Gogolin
Gogolin
Gogolin
TERC (TERYT) 1605014
SIMC 0965364
Amt miastowy
ul. Krapkowicka 6
47-320 Gogolin
Galeryjŏ zdjyńć a grafik w Wikimedia Commons
Zajta internetowŏ

Gogolinmiasto we połedniowo-zachodnij Polsce, na Gōrnym Ślōnsku, we ôpolskim wojywōdztwie, we krapkowskim krysie, siydziba władz gminu Gogolin. Położōne we Postrzodkowyj Ojropie, na Ślōnskij Chyży.

Podle danych na 31 grudnia 2019 miasto było zamiyszkane bez 18 205 ôsōb[1].

Geografijŏ[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Miasto leży we cyntralnyj tajli Gōrnego Ślōnska, na Ôpolskim Ślōnsku, na Ślōnskij Chyży. Gogolin położōny je na wysokości 235 m n.p.m. We Gogolinie a ôkolicy gŏdŏ sie we glywickim dialekcie ślōnskij gŏdki.

Klimat[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Strzedniŏ tymperatura i ôpady dla Gogolina
Miesiōnc Sty Lut Mar Kwi Mŏj Czy Lip Siy Wrz Paź Lis Gru
Strzednie tymperatury we dziyń [°C] 1.6 3.3 8.1 14.4 18.8 22.1 24.2 24.1 19.3 13.8 8.4 3.3
Strzednie dobowe tymperatury [°C] -1 -0.2 4 9.6 14.4 17.9 19.9 19.6 15 10.2 5.6 0.9
Strzednie tymperatury we nocach [°C] -3.6 -3 -0.1 4.5 9.4 13.1 15.2 14.9 10.9 6.8 3.1 -1.4
Ôpady [mm] 47 41 53 49 72 77 94 62 67 50 50 49
Wilgłość [%] 81 79 74 67 67 66 67 66 71 77 81 81
Zdrzōdło: [2] 2021-02-21

Tajlōng[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Tajlami miasta sōm:

Historyjŏ[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Malowidło upamiyntniajōnce 40. rocznicã nadaniŏ Gogolinowi miejskich praw

Miasto spōmniane po rŏz piyrszy we łacińskim dokumyncie biskupa wrocławskigo Wawrzyńca z 1223 roku kaj spisane ôstało w formie Gogolino[3].

Pod kōniec XIII stoleciŏ Gogolin bōł włŏsnościōm ksiōnżyncego uposażenia ôpactwa Cystersōw we Jemielnicy. Dokumynt papiyża Bonifacego VIII wydany 16 lutego 1302 spōminŏ Gogolin jako „de Ghogolyn”. Skuli bauerskij natury wsi, jeji patrōnym ôstoł świynty Urban I. Podstawōm utrzimaniŏ miyszkańcōw była uprawa ziymie. We 1385 dopōminali sie ôni zmyńszyniŏ dziesiyńciny. W e1417 na Jagielloński Uniwerzytet ôstoł przijynty piyrszy sztudynt z Gogolina – Dobeslaus de Gogolina[4].

Ôd 1634 do 1852 Gogolin razym ze Strzebniowem przinŏleżoł do rodu von Gaschin z Żyrowej. We 1783 mioł 312 miyszkańcōw. Rozrost ekōnōmicznego placu napoczōn sie na zaczōntku XIX stoleciŏ, kedy to na skalã industryjalnõ zaczynto eksploatować miyjscowe fleca kalcjum a zaczły powstŏwać wapiynniki. We 1845 było jejich 46, a we 1864 już 29. Były ône zastympowane bez barzij moderne werki[5].

Do rozrostu prziczyniyło sie tyż ôddanie do eksploatacyje piski banowyj Ôpole-Kandrzin we 1845[5]. We 1895 fyrma Lenz & Co, lokalne samoregyrowania, posiedziciele papierni we Krapkowicach jak tyż ziymskich statkōw zawiōnzali spōłkã Bana Prudnicko-Gogolińskŏ z siydzibōm we Prudniku, keryj cwekym stała sie budowa drugorzyndnej, normalnotorowej lokalnyj piski z Prudnika do Gogolina. Piska ôstała ôddanŏ do użytku we 1896[6].

Ôd 1919 Gogolin przinŏleżoł do nowo utworzōnyj prowincyje Gōrny Ślōnsk. Prowincyjŏ ôstała zlikwidowanŏ we 1938, a 18 stycznia 1941 utworzōno jã jeszcze rŏz.

We 1945 roku, po zajyńciu Gogolina bez wojska sowiecke, przikludzōno sam przimusowych polskich wysiedlyńcōw zza Buga. Kresowianie brali czynny udzioł we rewitalizacyji tego placu.

1 stycznia 1967 Gogolin dostoł miejskie prawa[7], a 1 stycznia 1967 prawa miejskie[8].

Zabytki[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Ewangelicko-augsburski kościōł

Podle regestu Nŏrodnego Instytutu Erbowizny na wykŏz zabytkōw wpisane sōm[9]:

inksze zabytki:

Transport[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Bez Gogolin przebiygajōm:

  • autobana A4
  • wojewōdzkŏ drōga nr 409
  • wojewōdzkŏ drōga nr 423
  • wojewōdzkŏ drōga nr 424

Kultura[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Dynkmal Karolinki a Gmińske Cyntrum Kultury

Gogolin je znany miyndzy inkszymi z chopskij pieśni Poszła Karolinka do Gogolina, wykōnowanyj m.in. bez Zespōł Pieśni i Tańca „Ślōnsk”. Do pieśni tyj nawiōnzuje tyż wapyn miasta. We dniu 28 mŏja 1967 przed gmachym Gmińskigo Cyntrum Kultury dokōnano paradnego odsłoniyncia dynkmalu Karolinki.

Kamrackie miasta[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Kamrackie miasta
Miasto Państwo Data napoczyńciŏ spōłprace
Schongau Mjymcy Miymcy 1996
Jabłonkōw Czesko Rypublika Czechy 1998
Łodygowicy Polska Polskŏ 2003
Zwierziniec Polska Polskŏ 2007
Mikołajōw Ukrajina Ukrajina 2013
Kysucké Nové Mesto Słowynijo Słowacyjŏ 2014

Przipisy