Luftbiksa

Luftbiksa miymieckij fyrmy Weihrauch ze spodnim naciōngym

Luftbiksa Crosman C11 ze ôcylowym śrutym

Luftbiksa – popularne ôkryślynie gywery abo pistoletu pneumatycznego.

Luftbiksy sōm używane tak we wyczynowym strzylectwie pneumatycznym (szport ôlimpijski), jak i do szpasu, a we krŏjach, w kerych je to przizwolōne, tyż do gōnōw na drobne zwiyrzynta a tyż do ôdszusu march.

Materyjōm pyndnõ w luftbiksach je sprynżony luft abo dwutlynek wōngla. Skuli knifu sprynżaniŏ luftu luftbiksy tajluje sie na:

• tłokowe (luft sprynżany je w mōmyncie szusu bez tłok napyndzany metalowõ fedrōm abo tm. gazowōm fedrōm),
• ze wstympnym sprynżaniym luftu (ang. PCA – pre-compressed air), w kerych luft sprynżany je przed kożdym szusym w kōmorze sprynżaniŏ (za pōmocōm tłoku ruszanego cifusym),
• zasobnikowe (PCP), zasiylane z wielorŏzowego behaltra ze sprynżonym luftym abo z jednorazowych zasobnikōw z dwutlynkym wōngla.

Luftbiksa strzylŏ szustami (śrutym) wykōnanymi zaôbycz ze sztopu blaja (trefiŏ sie tyż wykōnane ze sztopu cynku abo ze sztucznego tworziwa z ôsadzōnym w nim metalowym elymyntym, abo pirotechnicznym – tm. wybuchowe).

Kaliber szportowych luftbiksōw to nojczyńścij 4,5 mm (skuli barzij plaskatõ trajektoryjõ lotu śrutu), a myśliwieckich – 5,5 mm i 6,35 mm; kalibrym postrzednim je 5 mm. Niyliczne modele pneumatycznych gywer sōm produkowane w kalibrze 9 mm i srogszym. Do terŏz jedynõ luftbiksōm, kerŏ była brōniōm bōł austryjŏcki Repetierwindbuchse M.1780 (luftbiksa Girandoniego).

Luftbiksy na świecie zyskały swōj plac we szporcie i rekreacyje. Ôkrōm strzylectwa tarczowygo (tm. match) jednymi z nojbarzij popularnych dyscyplin je Field target abo Silhouette.

Prawidło fungowaniŏ

Po szusie tłok je zwolniōny i zaczynŏ sie poruszać we celynderhucie pod wpływym napiyntyj bojowyj fedry. Ze drugij zajty na tłok dzioła siyła ciśniynia luftu we celynderhucie pōmiyndzy tłokym a grōntym celynderhutu. Wypadkowŏ tych dwōch siył tworzi przispiyszynie tłoku. Jeźli pōminiynto masã luftu we celynderhucie i masã fedry, przispiyszynie bydzie wynosić:

$a={\frac {F_{s}-F_{p}}{m}}$, kaj

$F_{s}$, $F_{p}$, $m$ — ôdpednio siyła fedry, siyła ciśniynia luftu we celynderhucie i masa tłoku.

Rekordy świata we szusie luftbiksōm

Kategoryjŏ	Miano	Szus
Chopy	JIN Jongoh	594
Juniory	EKIMOV Leonid	588
Baby	SMIRNOVA Svetlana	393
Juniorki	MLADENOVIC Marija	391