Leopold Moczygemba
 |
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
| Leopold Moczygemba | |
| |
| Plac dziołaniŏ |  Zjednoczōne Sztaty
|
| Data a plac narodzyniŏ | 18 paździyrnika 1824 Wielgŏ Płōżnica |
| Data a plac śmierci | 23 lutego 1891 Dearborn |
| Plac spoczynku | Panna Maria |
| Farŏrz piyrszyj ślōnskij fary we USA | |
| Czas sprawowaniŏ | 1854–1856 |
| Religijŏ | katolicyzm |
| Kościōł | rzimskokatolicki |
| Inkardynacyjŏ | Franciszkany |
| Fraterskŏ profesyjŏ | 18 listopada 1844 |
| Prezbiterat | 25 lipnia 1848 |
 Galeryjŏ we Wikimedia Commons
| |
Leopold Moczygemba OFMConv (nar. 18 paździyrnika 1824 we Wielgij Płōżnicy, um. 23 lutego 1891 we Dearborn) to bōł ślōnski kōnwentualny franciszkōn, założyciel zidlōngu Panna Maria we Teksasie, we 1854 roku.
Wysłannik ôd papiyża do Zjednoczōnych Sztatōw, założyciel we 1879 roku Syminarium św. Cyryla i Metodego we Orchard Lake, przeznaczōnego przōdzij dlŏ Polŏkōw.
Biografijŏ[edytuj | edytuj zdrzōdło]
Fater Leopold Moczygemba, syn Leopolda Moczygemby a Ewy Krawietz, narodziōł sie 18 paździyrnika 1824 we Wielgij Płōznicy na Gōrnym Ślōnsku, kole Wielgich Strzelec. Leopold przijōn świyncyniŏ kapelańske we zakōnie Myńszych Bratōw Kōnwentualnych we Pesaro, Italiji 25 lipnia 1847 roku.
We 1852 roku piyrszy biskup Teksasu – Jean Marie Odin wyruszōł do Francyji i Bajerōw coby znojść ksiynży gotowych sużyć postrzōd miymieckich ymigrantōw we placach takich jak: New Braunfels, Fredericksburg, Castroville a D'Hanis. Fater Leopold, mody kapelōn, ôdpedzioł na pytanie biskupa i wyruszōł do Teksasu.
Dwa lata niyskorzij, ku udziwiyniu Moczygemby, krōm jego sztyrech bratōw dziewiyńćdziesiōnt szejś inkszych familiji ôdpedziało na jego zaproszynie i przibyło do Teksasu. Zdatnościōm stało sie założynie nowego zidlōngu, a ôbiōr pŏd na niyzagospodarowany teryn ziymie we hrabstwie Karnes we placu połōnczyniŏ sie rzyki San Antonio River ze ônyj dopływem Cibolo Creek. Sam tyż, 24 grudnia 1854 roku, powstoł piōniyrski zidlōng Panna Maria. Ksiōndz Moczygemba, kery pod dymbym kludziōł piyrszõ mszõ we Wilijõ 1854, pŏrã lŏt potym musioł uciykać przed ściykłymi parafianami, co chcieli go na tym samym dymbie powiesić[1].
Dalsze piyńć lŏt fater Leopold Moczygemba sprawowoł duszpasterskõ flyjgã, nauczoł a bōł szafarzem sakramyntōw dlŏ landsmanōw ze Ślōnska, kerzi miyszkali we Teksasie. Ôstatek swojigo życiŏ – 34 lata swojigo kapłaństwa – Leopold robiōł we 11 sztatach Pōłnocnyj Ameryki (Illinois, Indiana, Iowa, Kentucky, Michigan, Missouri, Nebraska, New Jersey, Nowy Jork, Pynsylwanijŏ a Wisconsin).
Leopold, coby sprostać wymŏganiōm duszpasterskij roboty we USA, biegle włŏdoł siedmiōma gŏdkami: łacinōm, polskōm, miymieckōm, italskōm, angelskōm, czeskōm a szpanielskōm. We poszukowaniu ludzi gotowych do roboty we USA, jak tyż funduszy na robotã postrzōd katolikōw, dziewiyńć razy przepływoł Atlantycki Ôcean, co we tym czasie niy bōło fest snadne.
Franciszkōn robiōncy we USA dostōmpił mocka wyrōżnień. We 1869 roku bōł spowiednikiem w czasie I Watykańskigo Soboru. We 1873 roku bōł ôbrany piyrszym kludzōncym sjŏzdu Polŏkōw miyszkajōncych we USA. Bōł ôn tyż spōłzałożycielym Polskigo Duchowego Syminarium pw. Świyntych Cyryla i Metodego we Detroit powstōnego we 1885 roku.
Fater Leopold umrził 23 lutego 1891 roku we Dearborn (we bliżu Detroit) we sztacie Michigan. 13 paździyrnika 1974 roku jego doczesne kōnski ôstały przikludzōne do zidlōngu Panna Maria we Teksasie, kaj spamiyńć ô nim je fest żywŏ. Spoczynły we bliżu kościoła. Fest tyn był dekanalnōm (dekanat Floresville) tajlōm ôbchodōw stoleciŏ istniyniŏ dyjecezyje San Antonio (terŏźnie je to archidyjecezyjŏ).
Leopold stoł sie mustrym do naśladowaniŏ dlŏ czōnkōw swojij familije. Sztyrech jego bliskich przŏcieli przijōnło sakramynt kapłaństwa. Bōli to: Leopold, wyświyncōny na kapelōna we 1884 roku (ôwoc piyrszego sakramyntu manżelstwa danego we Pannie Mariji), Thomas – świyncōny we 1891 roku, Leon (Leo) – świyncōny we roku 1919 a Henry – świyncōny we 1949 roku.
Panna Maria[edytuj | edytuj zdrzōdło]
Panna Maria to piyrszy zidlōng założōny bez Ślōnzŏkōw na terynie USA. Miyszkańcōw nynkały wynże, polne ferdŏczki, malaria, powodzie a suchoty jak tyż kōndyse. Skirz ciynżkich warōnkōw życiŏ populacyjŏ Panna Maria zmyńszyła sie ze 120 familiji we 1858 roku do 80 we 1909 roku. Terŏźnie we zidlōngu miyszkŏ kole 100 ôsōb[2]. Miyszkańcy Panny Mariji założyli tyż pobliske zidlōngi Cestohowa a Pawelekville. Miana miyszkańcōw to m.in. Moczygemba, Kowolik, Polok, Jainta (Yanta), Piegza, Korus, Korzekwa, Dziok (Dziuk), Jarzombek. Zachowali ślōnskõ gŏdkã, przi czym stworzili teksaskõ gwarã, co wyrōżniŏ sie przede wszyjskim myńszym wpływym miymieckij gŏdki.
Przipisy
- ↑ Ziemowit Szczerek: Polskie miasto na Dzikim Zachodzie (pol.). interia.pl. [dostymp 2021-02-19]. [zarchiwizowane z tyj adresy].
- ↑ Louann Atkins Temple: Panna Maria, TX (ang.). Handbook of Texas Online. [dostymp 2021-02-19].
Bibliografijŏ[edytuj | edytuj zdrzōdło]
- InfoPoland - The Story of Panna Maria, TX. Part I
- Pamięci ojca Leopolda Moczygemby – Patriarchy Polonii Amerykańskiej
