Litwa

Ze Wikipedia
Lietuvos Respublika
Litewskŏ Republika
Fana Litwy
Wapyn {{{dopołniŏcz}}}
Fana Litwy Wapyn Litwy
Hymn:
Tautiška giesmė

(Pieśń nŏrodowŏ)
Położynie {{{nazwa_dopełniacz}}}
Kōnstytucyjŏ Kōnstytucyjŏ Litwy
Ôficjalnŏ gŏdka litewskŏ
Stolica Vilnius
Polityczny systym dymokratyczny
Zorta państwa parlamyntarnŏ republika
Gowa państwa prezydynt Gitanas Nausėda
Szef rzōndu prymier Ingrida Šimonytė
Wiyrchnia
 • cołkŏ
 • wody strzōdlōndowe
123. na świecie
65 300[1] km²
1,35%
Liczba ludności (2018)
 • całkowita 
 • tyngość zaludniyniŏ
 • nacyje i etniczne grupy
141. na świecie
2 802 047[2]
43 ôsōb/km²
Litwini: 84,2%[3]
Polŏki: 6,6%[3]
Rosjanie: 5,8%[3]
PKB (2017)
 • cołke 
 • na ôsobã

46,7 mld USD[4]
16 443 USD
PKB (PSN) (2017)
 • cołke 
 • na ôsobã

90,6 mld miyndzynŏr. dolarōw
31 935 miyndzynŏr. dolarōw
waluta 1 ojro = 100 ojrocyntōw (EUR, €)
Czasowŏ strefa UTC +2 – zima
UTC +3 – lato
Kod ISO 3166 LT
Internetowŏ dōmyna .lt
Kod autowy LT
Kod fligerowy LY
Telefōniczny kod +370
Karta Litwy
Karta Litwy

Litwa (lit. Lietuva), Litewskŏ Republika (Lietuvos Respublika) – państwo we Weschodnij Ojropie, jedyn z bałtyckich krŏjōw, czōnek Ojropejskij Unije i NATO.

Gyjografijŏ[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Litwa graniczy z dalij pokŏzanymi państwami:

Miasta[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Nojsrogsze miasta Litwy
Lp. Miasto Populacyjŏ Lokalizacja miast na Litwie
Położynie wszyjskich miast Litwy
1. Vilnius 580,020
2. Kaunas 289,380
3. Klaipėda 149,157
4. Šiauliai 101,514
5. Panevėžys 85,885
6. Alytus 49,888
7. Marijampolė 34,968
8. Mažeikiai 32,477
9. Jonava 26,427
10. Utena 102,275

Historyjŏ[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Jan Matejko, Chrzest Litwy, 1889

Piyrszŏ spōminka ô Litwie je z 14 lutego 1009, jednak litewske państwo powstoło dopiyro we XIII stoleciu. Krōlestwo Litwy – strzedniowieczne litewske państwo bydōnce we latach 1251–1263; jedynym krōlym bōł Mendog. We XV stoleciŏ tamtyjsze Wielge Litewske Ksiynstwo, po zajyńciu ziym ksiynstw Kijowskij Rusi, było nojsrogszym terytorialnie państwym we Ojropie. We wyniku unije we Krewie (1385) weszło we zwiōnzki z Polskim Krōlestwym (Korōnōm), kere przerodziły sie we 1569 we trwałõ ryalnõ unijõ (lubelskŏ unijŏ), za to Wielge Litewske Ksiynstwo weszło we skłŏd Rzeczypospolitej jako jedyn z jeji dwōch czōnōw. Po III rozbiorze Rzeczypospolitej (1795) Litwa do 1918 wchodziyła we skłŏd Ruskigo Impyrium. 16 lutego 1918 aktym samostanowiynia Litwy Taryba proklamowała Krōlestwo Litwy, znŏleżne ôd Miymieckigo Cysŏrstwa. 2 listopada 1918 powstoła niypodlygłŏ Litewskŏ Republika, ôkupowanŏ we czyrwniu 1940 bez Czyrwōnõ Armijõ, za to we siyrpniu 1940 anektowana bez SSSR jako Litewskŏ Socjalistycznŏ Sowieckŏ Republika. 11 marca 1990 Litwa ôgłosiyła deklaracyjõ samostanowiynia. Ôd 1 mŏja 2004 je czōnkym Ojropejskij Unije.

Przipisy

Państwa Ojropy

AlbańijoAndoraAustrijoBelgijoBjołoruśBośńa a HercegowinaBułgaryjoChorwacyjoCzesko RepublikaCzorno GůraDańijoEstůńijoFinlandyjoFrancyjoGrecyjoIrlandyjoIslandyjoItalijoLiechtensteinLitwaLuksymburgŁotwaMadźaryMaltaMjymcyMołdawijoMůnakoNorwygijoŃiderlandyPolskoPortugalijoPůłnocno MacedůńijoRusyjoRůmůńijoSan MarinoSłowacyjoSłowyńijoSyrbijoSzpańijoSzwecyjoSzwajcaryjoTurcyjoUkrajinaWatykůnWjelgo Brytańijo