Szwůng

Szwůng (łać. acceleratio; uoznoczany buchsztabům a) – wektorowo wjelgość, kero uoznoczo smjana wartkośći ćała we czaśe. Wektor szwůngu mo dycki jednaki zwrot co wartkośći.
Jednostka szwůngu we Układźe SI to myjter na kwadrat sekůndy $\left[{\vec {a}}\right]={\frac {m}{s^{2}}}$

Wert szwůngu prostolyńijowygo idźe wyrachować podug mustra:

${\vec {a}}={\frac {d{\vec {v}}}{dt}}\approx {\frac {{\Delta }{\vec {v}}}{{\Delta }t}}$

Kaj ${{\Delta }{\vec {v}}}$ to wektor smjany wartkośći

Szwůng we ruchach krziwolyńijowych idźe potajlować na dwje składowe: styczne (${a_{t}}$) a normalne (${a_{n}}$). Szwůng styczny je swjůnzany ze smjanům wartkośći lyńijowyj $V$ a idźe go wyrachować podug mustra:

${a_{t}}={\frac {dv}{dt}}\approx {\frac {{\Delta }v}{{\Delta }t}}$

Szwůng normalny, mjanowany tyż dostrzodkowym, idźe wyrachować podug mustra:

$a_{n}={\frac {v^{2}}{r}}=\omega ^{2}\mathbf {r}$

Kaj:
$r$ - Průmjyń krziwizny toru
ω - wartkość kůntowo