Stupava

Stupava
Wapyn Stupavy Fana Stupavy
Kościōł św. Szczepana
Państwo	Słowacyjŏ
Krej	Bratysławski Krej
Burmistrz	Pavel Slezák
Plac	67,18 km²
Położyńe	48°16'16'' N 17°01'54'' E
Wysokość	182 m n.p.m.
Ludźi (2012) • liczba ludźi • gynstość	9 345 138,44 uos./km²
Nr kerunkowy	+421-2
Pocztowy kod	900 31
Rejestracyjne tabule	MA
Mjasta partnerske	Ivančice, Czesko Republika Łowicz, Polsko Nagykovácsi, Madźary Svoge, Bułgaryjo
Położyńe na karće kraju Stupava
Neczajta mjasta
Galeryjo zdjyńć w Wikimedia Commons

Stupava (mad. Stomfa, niym. Stampfen) - miasto w Słowacyji, we kraju bratysławskim, w krysie Malacky.

Etymologijŏ

Miano pochodzi ôd prasłowiańskiego stǫpa (słow. stupa) - drzewianyj misy wysznicowany z ôdziymku strōmy, ale tyż je mianym roztōmajtych nŏczyń do miŏżdżyniŏ i biglowaniŏ.

Geografijŏ

Plac położōnŏ je na nizinie Záhorie, pod Małymi Karpatami, kole 15 km (9 mil) na pōłnoc ôd Bratysławy, na wysokości 182 metrów. Ôd 2021 r. rachuje 15 095 miyszkańcōw i mŏ powiyrchniã 67,17 km2 (26 mil kwadratowych). Ôkrōm głownyj czynści miasta, Mást (mjym.: Maaßt, mad.: Mászt), położōny na połednie ôd głownyj czynści miasta, je dalszõ tajlōm Stupavy. Poczōntkowo była to ôsobnŏ wiŏska z wiynkszościōm etnicznõ Chorwatōw, kerŏ ôstała formalnie prziłōnczōnŏ do Stupavy w 1953 roku.

Historyjŏ

Szlaki zamiyszkaniŏ siōngajōm jednak epoki brōndze, a piyrszymi znanymi miyszkańcami byli Celtowie. W bliżowi Limes Romanus nad Dunajem, Rzimiany zbudowali sztelã wojskowõ. Piyrsze pisymne spōminki ô mieście ukŏzały sie w 1269 r. w dokumyncie krōla Béli IV pod mianym Ztumpa. Już w drugij łowie XIII stoleciŏ w Małych Karpatach zbudowano było zrujnowany zōmek Pajštúna. Miasto rozwijało sie z wiynksza za zidlōng bauerskŏ i handlowŏ. Miano miasta wywodzi sie ôd tłoczni zwanych stupa na faborka Stupavský faborek, co były używane do ekstrakcyje ôleju z lnu i kōnopiŏ.

Zabytki

• Zōmek Stupava, przōdzij zbudowany za zōmek wodny, przebudowany w XVII stoleciŏ na renesansowy zōmek, terŏźnie sużōncy za alteshajm
• Kościōł rzymskokatolicki w stylu barokowym z piyrszyj łowy XVII stoleciŏ
• Barokowŏ kapla kalwaryjska z zaczōntku XVIII stoleciŏ

Dymografijŏ

Spis ludności z 2021 roku wykŏzoł 12 595 miyszkańcōw miasta. Postrzōd miyszkańcōw 96,7% stanowiyli Słowacy, 1% Czesi, a 0,5% Madziarōw. Struktura religijnŏ wynosiyła 70,4% rzymskokatolickōw, 19,5% ôsōb bezwyznaniowych i 2% luteranōw.

Kamracke miasta

Stupava je bliźniaco podobny do:

• Ivančice, Czeskŏ Republika
• Kuřim, Czeskŏ Republika
• Łowicz, Polskŏ
• Nagykovácsi, Madziarskŏ
• Svoge, Bulgaryjŏ

Necowe ôdwołania

• Neczajta miasta