Ślůnsko godka: Porōwnanie wersyji

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersyjŏ ze dnia 10:09, 1 czy 2008

{{{mjano uoryginolne}}}
Uobšar	Ślůnsk (we grańicach Polski i Čechůw), Ńymcy, USA
Ličba godojůncych	~1 250 tyś.
Status uoficyjolny
Godka uřyndowo	ńy uznowony

ISO/FDIS 639-3	szl
We Wikipedyji
Uobejzdrzij tyż: godka, godki śwjata

Ślůnsko godka – godka, kerům posuůguje śe rdzynna ludność Gůrnygo Ślůnska a reliktowo tajla ludnośći Dolnygo Ślůnska. Uobecńy užywo jei ůngyfer 1,25 miljůna uosůb. Tajla s ńich přebywo za grańicůma Ślůnska - w Čechach a USA. Godka ślůnsko zaličo śe do grupy lechickej godek zachodńosuowjańskich. Najbližše jei godki to polsko, kašubsko, godki uůžycke (gůrno- a dolno-) uoroz tyž česko a suowacko. Na kštoutowańy śe suowńictwa godki mjouy ajnflus zapožyčyńo s godek: polskij, českij (a račej morawskigo, fůnkcjůnujůncygo dawńij kej uodrymbno godka), ńymjeckij (čynśći s germańskigo djalektu ślůnskigo, ńiž standardowygo ńymjeckigo) a tajlowo suowackij. W godce tyi přewažo źrůduosuůw suowjański. Značno tajla wyražyń bližša je račej godce staropolskij, a kůnkretńy sůmśedńim djalektům wjelgopolskymu i mouopolskymu a godce dolnouůžyckij, gůrnouůžyckij i morawskij, kej wspůučesnej standardowyj polščyźńy. Mowa ślůnsko růžńi śe uod inkšych godek suowńictwym, fůnetykům a tajlowo uortůgrafiům.

Uobecńy trwajům prace nod utwořyńym ślůnskij godki literackej. Užywany we Internecu warjant ślůnskij godki je uoparty guůwńy na djalyktach, w kerych śe godo w rejůńy Katowic a Gliwic. Uod lot 30. XX w. istńije juž ślůnsko mikrogodka literacko – lašsko, ustandaryzowany bez frydeckigo pisařa Erwina Goja, znůnygo kej Óndra Łysohorsky, nale zostou uoparty na baźe půgrańičnej ślůnsko-morawskej gwary gůrno-ostrawskij, wjync ńy je do zespouů djalektůw ślůnskych reprezyntatywny.

W Narodowym Spiśe Powšychnym w 2002 roku půnad 56 tyśyncy uosůb zadeklarowouo ślůnski kej godka důmowa^[1].

Bibljoteka Kůngresu USA 18 lipca 2007 wpisoua ślůnskům godke w rejer godek śwjata^[2]. Ślůnsko godka zostoua tyž zarejerowana w Mjyndzynarodowyj Uorgańizacyji Jynzykowyj, gdźe přidźelůno jei kod ISO: "szl"^[3].

Na počůntku styčńo začůn fungować ferajn Pro Loquela Silesiana, kery dowo se za cyl pjastowańy a průmowańy ślůnskij godki. Pojstřůd jego zauožyćelůw je m.in. Bogdan Kallus, autor "Słownika gůrnoślůnskij godki", Mirosław Syniawa, kery we 2007 roku narychtowou tekst internecowego dyktanda we ślůnskij godce, i Rafał Adamus, ekonůmista ze Chořowa.^[4]

W polskej literatuře naukowyj důminuje půglůnd, aže etnolekt ślůnski je zespouem gwar abo djalektůw/poddjalektůw w ramach polskij godki.

Alfabet ślůnskij godki

W Internecu popularny je nastympujůncy alfabet^[5]:

Aa	Bb	Cc	Ćć	Čč	Dd	Ee	Ff	Gg	Hh	Ii	Jj	Kk	Ll	Mm	Nn	Ńń	Oo	Pp	Rr	Řř	Ss	Śś	Šš	Tt	Uu	Ůů	Ww	Yy	Zz	Źź	Žž

Atoli ten warjant škryflańo je užywany nojčynśći, istńijům tyž inkše šrajbůngi, zawjerajůnce np. v, ú, ũ a ô. Pojawjajům śe uůne atoli sporadyčńy.

Djalykty

Godka ślůnsko ńy mo jydnoko we wšyskych tajlach Gůrnygo Ślůnska. Inakšy godo śe wele Ćešyna, inakšy – wele Uopola.

Připisy

↑ Wedle Narodowygo Spisu Powšychnygo s 2002 roku 56 tyśyncy Ślůnzokůw (40 tyśyncy s wojewůdztwa ślůnskigo) zadeklarowouo aže w důmu posůguje śe godkům ślůnskům.
↑ (pl) "Język śląski jest językiem obcym" – Dziennik Polska-Europa-Świat, 28 lipca 2007.
↑ SIL International, Documentation for ISO 639 identifier: szl.
↑ (pl)"Silesiana: Śląska mowa nie dla idiotów" Gazeta Wyborcza, 25 lutego 2008.
↑ Wyniki šnupańo "ślůnsko godka".

Zoboč tyž

Linki zewnyntřne

Słowjańske godki
Wschodńe	starowschodńosłowjańsko † \| ruteńsko † (bjołorusko, polesko, ruśińsko, ůkrajińsko) \| rusko
Zachodńe	czesko \| dolnosorbsko \| gůrnosorbsko \| kaszubsko \| knaan † \| morawsko \| polsko \| połabsko † \| słowacko \| słowińsko \| ślůnsko
Połedńowe	bůłgarsko \| cerkewnosłowjańsko \| macedůńsko \| serbsko-chorwacko † (bośńacko, chorwacko, Hradsko, czornogůrsko, serbsko) \| słoweńsko, prekmursko \| staro-cerkewno-słowjańsko †
Inksze	protosłowjańsko † \| mjyndzysłowjańsko \| slovio
	^† martwe

[1] Wedle Narodowygo Spisu Powšychnygo s 2002 roku 56 tyśyncy Ślůnzokůw (40 tyśyncy s wojewůdztwa ślůnskigo) zadeklarowouo aže w důmu posůguje śe godkům ślůnskům.

[2] (pl) "Język śląski jest językiem obcym" – Dziennik Polska-Europa-Świat, 28 lipca 2007.

[3] SIL International, Documentation for ISO 639 identifier: szl.

[4] (pl)"Silesiana: Śląska mowa nie dla idiotów" Gazeta Wyborcza, 25 lutego 2008.

[5] Wyniki šnupańo "ślůnsko godka".

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Linijŏ 23: / Linijŏ 23: @@
  | přimjotnik2=
 }}
-'''Ślůnsko godka''' – godka, kerům posuůguje śe rdzynna ludność [[Gůrny Ślůnsk|Gůrnygo Ślůnska]] a reliktowo tajla ludnośći [[Dolny Ślůnsk|Dolnygo Ślůnska]]. Na kštoutowańy śe suowńictwa godki mjouy ajnflus zapožyčyńo s godek: [[Polsko godka|polskij]], [[Česko godka|českij]] (a račej morawskigo, fůnkcjůnujůncygo dawńij kej uodrymbno godka), [[Ńymjecko godka|ńymjeckij]] (čynśći s germańskigo djalektu ślůnskigo, ńiž standardowygo ńymjeckigo) a tajlowo [[Suowacko godka|suowackij]]. W godce tyi přewažo źrůduosuůw [[Godki suowjańske|suowjański]]. Značno tajla wyražyń bližša je račej [[Staropolska godka|godce staropolskij]], a kůnkretńy sůmśedńim djalektům wjelgopolskymu i mouopolskymu a [[Dolnouůžycko godka|godce dolnouůžyckij]], [[Gůrnouůžycko godka|gůrnouůžyckij]] i morawskij, kej wspůučesnej standardowyj polščyźńy. Mowa ślůnsko růžńi śe uod inkšych godek suowńictwym, [[Fůnetyka|fůnetykům]] a tajlowo [[Uortografja|uortůgrafiům]].
+'''Ślůnsko godka''' – godka, kerům posuůguje śe rdzynna ludność [[Gůrny Ślůnsk|Gůrnygo Ślůnska]] a reliktowo tajla ludnośći [[Dolny Ślůnsk|Dolnygo Ślůnska]]. Uobecńy užywo jei ůngyfer 1,25 miljůna uosůb. Tajla s ńich přebywo za grańicůma [[Ślůnsk]]a - w [[Čechy|Čechach]] a [[USA]]. Godka ślůnsko zaličo śe do [[godki lechicke|grupy lechickej]] [[godki zachodńosuowjańske|godek zachodńosuowjańskich]]. Najbližše jei godki to [[polsko godka|polsko]], [[kašubsko godka|kašubsko]], [[uůžycke godki|godki uůžycke]] ([[gůrnouůžycko godka|gůrno-]] a [[dolnouůžycko godka|dolno-]]) uoroz tyž [[česko godka|česko]] a [[suowacko godka|suowacko]].
+Na kštoutowańy śe suowńictwa godki mjouy ajnflus zapožyčyńo s godek: [[Polsko godka|polskij]], [[Česko godka|českij]] (a račej morawskigo, fůnkcjůnujůncygo dawńij kej uodrymbno godka), [[Ńymjecko godka|ńymjeckij]] (čynśći s germańskigo djalektu ślůnskigo, ńiž standardowygo ńymjeckigo) a tajlowo [[Suowacko godka|suowackij]]. W godce tyi přewažo źrůduosuůw [[Godki suowjańske|suowjański]]. Značno tajla wyražyń bližša je račej [[Staropolska godka|godce staropolskij]], a kůnkretńy sůmśedńim djalektům wjelgopolskymu i mouopolskymu a [[Dolnouůžycko godka|godce dolnouůžyckij]], [[Gůrnouůžycko godka|gůrnouůžyckij]] i morawskij, kej wspůučesnej standardowyj polščyźńy. Mowa ślůnsko růžńi śe uod inkšych godek suowńictwym, [[Fůnetyka|fůnetykům]] a tajlowo [[Uortografja|uortůgrafiům]].
 Uobecńy trwajům prace nod utwořyńym ślůnskij godki literackej. Užywany we [[Internec|Internecu]] warjant ślůnskij godki je uoparty guůwńy na djalyktach, w kerych śe godo w rejůńy [[Katowice|Katowic]] a [[Gliwice|Gliwic]]. Uod [[Lata 30. XX wjeku|lot 30. XX w.]] istńije juž ślůnsko mikrogodka literacko – [[Lašsko godka|lašsko]], ustandaryzowany bez frydeckigo pisařa Erwina Goja, znůnygo kej [[Óndra Łysohorsky|Óndra Łysohorsky]], nale zostou uoparty na baźe půgrańičnej ślůnsko-morawskej gwary gůrno-ostrawskij, wjync ńy je do zespouů djalektůw ślůnskych reprezyntatywny.