Nowo Gwinyjo: Porōwnanie wersyji
m r2.6.4) (Bot dodowo: mr:न्यू गिनी |
Luckas-bot (dyskusyjŏ | wkłŏd) m r2.7.1) (Bot dodowo: mk:Нова Гвинеја |
||
Linijŏ 60: | Linijŏ 60: | ||
[[lv:Jaungvineja]] |
[[lv:Jaungvineja]] |
||
[[map-bms:Pulau Irian]] |
[[map-bms:Pulau Irian]] |
||
[[mk:Нова Гвинеја]] |
|||
[[mn:Шинэ Гвиней]] |
[[mn:Шинэ Гвиней]] |
||
[[mr:न्यू गिनी]] |
[[mr:न्यू गिनी]] |
Wersyjŏ ze dnia 16:02, 17 mŏj 2012
|
Tyn artikel ńy bůł jeszcze sprawdzůny we poprawnośći zapisowańo Steuerowům uortografijům a gramatycznyj. Jeli zdo Ći śe, co je to fest do porzůndku narychtowany artikel, symńij tyn muster. Tyn artikel niy bōł jeszcze sprawdzōny we poprawności zapisowaniŏ Ślabikŏrzowym szrajbōnkym a gramatycznyj. Jeli zdŏ Ci sie, co je to fest do porzōndku narychtowany artikel, symnij tyn muster. |
Nowo Gwinyjo (ang. New Guinea, indůnez. Irian) to je wyspa we zachodńij tajli Uoceanu Spokojnygo, we Mylanezyje, drugo podug placu na Źymje (po Grynlandyje). Zajmuje 786 000 km² placu a půmjyškuje ja ůng. 9 mln. ludźi. Pode wzglyndym polityčnym je roztajlowano mjyndzy Indůnezyjo (zachodńo tajla) a Papua-Nowo Gwinyjo (wschodńo tajla). Uod Australije je uoddźelůno na pouedńu bez Ćyśńina Torresa. Uod zachodu sůmśaduje s Archipelagym Malajskim, uod wschodu - s Archipelagym Bismarcka a Wyspůma Salůmůna.
Na pouedńu wyspy je ńiźina s bažouůma, teryn wznośi śe ku cyntrum wyspy, kaj je pora pasmůw gůrskich, s nojwyžšymi ščytůma wysokimi na 5000 m n.p.m. Guůwne řyki: Fly, Sepik a Mamberamo. Ze surowcůw wystympuje sam ropa naftowo a zuoto. Wjynkšość ludnośći to Papuasy.
Lo Ojropejčykůw wyspa uodkryu Portůgalčyk Jorge de Meneses we 1526 roku. We XIX wjeku wyspa potajlowano mjyndzy Ńiderlandy, Ńymcy a Wjelgo Brytańijo. Uod 1905 tajla brytyjsko přelozua pod admińistarcyjo Australije. Tajla mjymjecko zostoua po I wojńe śwjatowyj překazano Australije kej terytorjům mandatowe, a uod 1945 - terytorjům powjerńiče. We 1949 Australijo skuplowoua oubje tajle we Terytorjum Papui a Nowyj Gwinyje, kere istńouo do 1975 roku, we kerym uoguošůno ńypodleguość Papui-Nowyj Gwinyje. Uo tajla zachodńo wadźiuy śe Ńiderlandy s Indůnezyjům bez lata 1949-1963, na kůńec we 1963 roku přiuůnčůno ja ku Indůnezyje kej Irjan Zachodńi.
Gospodarka je sam uoparto guůwńy na prymitywnym bauerstwje, ńywjelge wydobyće zuota, mjydźi, střybua a inkšych. Wyspa je fest licho surbańizowano a ńywjela je sam drogůw.