Słōńce

Tarcza Klary ze słůnecznymi flekůma

Słůńce inakszyj Klara – postrzodkowo gwjozda Słůnecznygo Ukłodu, wele keryj kwyrlo Źymja, inksze planety a myńsze ńybjeske ćoła. Klara to nojwidńyjszy uobjekt na ńybje a uobyczne zdrzůdło energije, kero przibywo ku Źymji.

Astronůmiczny simbol Słůńca to uokrůng s punktym we postrzodku: (Unicode: 2609).

Słůńce je gwjozdům głůwnygo ćůng (V klasa widnośći). Typ widmowy uod ńigo (G2) charakteryzuje bjoławo farba a uobecność we widmje lińji zjůńizowanych a neutralnych metali a fest lichych lińji wodoru.

Klara leży w jydnym s ramjůn szpiralnych Galaktyki, 26 tyśyncy śwjytlnych rokůw uod jeji postrzodka a ůngyfer 26 rokůw śwjytlnych uod plaszczyzny růwńika Galaktyki. Kwyrlo wele cyntrům Mlycznyj Cesty gibko na 220 km/s we czaśe 226 miljůnůw lot, co dowo bez 20 uobjygůw pů dźiś dźyń we gyszichće gwjozdy. Uod Słůńca dźeli nos ůngyfer 150 mln km.

Budowa

Słůńce je kuglům zjůńizowanygo gazu uo maśe 1,9891 × 10³⁰ kg (333 950 mas Źymje), przi czym 74% zajmowo wodůr, 25% - hel, a myńi jak 1% to ćyńżejsze elementy a roz za kedy proste chymiczne spojiny (zwjůnzki). Kugla plazmy utrzimywano je we hydrostatycznyj růwnowadze skiż śiły grawitacyje s jydnyj zajty a rosnůncym a tyż s głymbokośćům a ćiśńyńym gazu, kere růwnoważy ćynżar materyje ponad. W cyntrům ćiśńyńy erbuje wertość 1016 Pa, co je wyńikym faktu, aże jůndro rozhajcowuje śe do tymperatury poranośće miljůnůw stopńi, we keryj to tymperaturze můgům już zalajzować reakcyje jůndrowe. W przipadku gwjozd głůwnygo cugu reakcyjům jůndrowům, kero dowo ynergijo je pomjana wodoru w hel. Gynstość materyje w jůndrze Słůńca to 1,5×105 kg/m³, nale wysoko tymperatura trzimje materyja w stańy gazowym, atoli gynstość gazu na wjyrchu to 10-4 kg/m³, czyli je to prawje průżńo. Na podstawje uodmjynnych własnośći plazmy a procesůw w ńij zachodzůncych, kere wyńikajům s růżńic w gynstośći i tymperaturze, idźe wyrůżńić trzi roztůmajte becyrki postrzodku Słůńca: jůndro, uotoczka a atmosfera.

Ewolucyjo Suůńca

Cykl žyćowy Suůńca

Připuščo śe, aže Suůńce powstouo ůng. 4,6 milijorda lot tymu. Po trwajůncym kilkadźeśůnt miljůnůw lot uokreśe kurčyńo śe uobuoku mjyndzygwjozdowygo, Suůńce rozpočyuo pobyt na ćůngu guůwnym (zob. Djagrům H-R). Bez 4,6 milijorda lot Suůńce zwjynkšůúo swůj průmjyń uod 8 do 12%, a jasność uo uok. 27%. Zawartość wodoru w jůndře modygo Suůńca wynośiua ůng. 73%, uobecńy juž yno 40%. Kedy zapasy wodoru wyčerpjům śe, co nastůmpi za myńi wjyncyj kolejne 5 mld lot, Suůńce zmjyńi śe w čerwůnygo uolbřima, po čym uodřući zewnyntřne warstwy, přeistačajůnc śe w bjouygo karua. Bez wjela milijordůw lot bydźe styguo, až stańy śe čornym karuym (wšychśwjot je ješče za mody, by istńouy take uobjekty).

Muster:Link FA Muster:Link FA Muster:Link FA Muster:Link FA Muster:Link FA Muster:Link FA Muster:Link FA Muster:Link FA Muster:Link FA Muster:Link FA Muster:Link FA Muster:Link FA Muster:Link GA Muster:Link GA Muster:Link GA ak:Ewia