Brudnopis/Chorzów: Porōwnanie wersyji

Ze Wikipedia
Usunięta treść Dodana treść
Gnyp (dyskusyjŏ | wkłŏd)
krajsrecht
Gnyp (dyskusyjŏ | wkłŏd)
Cyntrum, gospodźina Prusůw Frica Wilyma, fasuje
Linijŏ 21: Linijŏ 21:


Admińistracyjowo Chořůw sztykluje śe na štyry vjyrtle:
Admińistracyjowo Chořůw sztykluje śe na štyry vjyrtle:
*Cyntrum
*Centrum
*Chorzów II
*Chořůw II
*Chorzów Stary
*Chořůw Stary
*Chorzów Batory
*Chořůw Batory


Do žodnygo ze vjyrtli Chořůwa ńe zaličo śe Wojewódzkigo Źelyńca Kultury a Alowańo, kjery na teryńe štadu ležy.
Do žodnygo ze vjyrtli Chořowa ńe zaličo śe Wojewódzkigo Źelyńca Kultury a Alowańo, kjery na teryńe štadu ležy.


==Gyšichta==
==Gyšichta==
*24 čyrwjyńa 1257 - naškryflano uostaua urkůnda, kero zezwolaua na lokacyjo dorfu Chořůw (Chareu) Božogrobcům ze Mjechowa. Spisou go kśůnže Władysław Opolski
*24 čyrwjyńa 1257 - naškryflano uostaua urkůnda, kero zezwolaua na lokacyjo dorfu Chořůw (Chareu) Božogrobcům ze Mjechowa. Spisou go kśůnže Wuadysuaw Uopolski
*1778 - uodkryće zuožůw wůngla we Chořowje
*1778 - uodkryće zuožůw wůnglo we Chořowje
*1790 - začynto wydobywać wůngjel na půźńejšej Gůře Redyna
*1790 - začynto wydobywać wůngel na ńyskoršy Gůře Redyna
*1791 - drugo gruba we Chořowje - "Prinz Carl von Hessen", kerům w roku 1800 nazwano "Königsgrube"
*1791 - drugo gruba we Chořowje - "Prinz Carl von Hessen", kerům w roku 1800 zamjanowano "Königsgrube"
*1799 - hrabja Friedrich Wilhelm von Reden nadou nazwa Königshütte (Krůlewsko Huta) nowo uotwartymu uośrodkowi metalurgiji
*1799 - hrabja Friedrich Wilhelm von Reden nadou mjano Königshütte (Krůlewski Werk) nowo uotwartymu uoštřodkowi metalurgije
*1809 - powstou lazaryt přy dźiśejšej ulicy Strzelców Bytomskich
*1809 - powstou lazaryt při teroźńi štraśe Bytůńskich Strzylców
*1853 - přy uobecnośći wuadcy Prus Fryderyka Wilhelma IV Hohenzollerna postawjůno pomńik hrabjego von Redena
*1853 - při uobecnośći gospodźina Prusůw Frica Wilyma IV Hohenzollerna postowjůno dynkmal hrabjygo von Redena
*1864 - poświyńceńe piršego kośćůua powouańo śwjyntej Barbary
*1864 - poświyńceńe piršego kośćůua powouańo śwjyntej Barbary
*1868 - Königshütte dostaje štadrecht, Chořůw dalyj niy jest štadem
*1868 - Königshütte fasuje štadrecht, Chořůw dalyj niy jest štadem
*1868 - utwořyńe piršego banhofu w štadće - Königshütte Mitte, čyli dźiśejše Chorzów Miasto
*1868 - utwořyńe piršego banhofu w štadće - Königshütte Mitte, čyli dźiśejše Chorzów Miasto
*1872 - zapadua decyzjo uo budowje huty we Hajdukach, kere wtedy ńy naležauy do Königshütte
*1872 - zapadua decyzjo uo budowje huty we Hajdukach, kere wtedy ńy naležauy do Königshütte

Wersyjŏ ze dnia 22:06, 29 siy 2008

Chořůw (ńym.: Königshütte, pol.: Chorzów, do 1934 - Krůlewsko Huta) - mjasto we Polsce, na Gůrnym Ślůnsku, kole Katowic. Zocny uoštřodek gospodarčy, baj a kulturowy. Mo krajsrecht.

Gyjografijo

Pouožyńy Chořowa w konurbacyji šlůnzki.

Chořůw ležy na Bytůńsko-Katowicki Plaski Zwyžyńe, kero je tajlům Zwyžyny Šlůnzki. Bez Chořůw przepuywo řyka [[Rawa], kero je fest zamarašůno. Sůmśaduje s Katowicůma, Rudům Šlůnzkům, Śwjyntochlowicůma, Śymjanowicůma, Pjekarůma Šlůnzkyma a z Bytůńym.

Zwykowy a admińistracyjowy tajlůng

Uod downa ludźe tajlujům Chořůw na:

  • Chořůw Mjasto, inakšy Cyntrům
  • Drugi Chořůw
  • Krojcok, inakšy Stary Chořůw - nojstoršo tajla štadu
  • Hajduki, inakšy Chořůw Batory
  • Maćejkowice, kere ležům kole Krojcoka
  • Klimzowjec - uośedle coroz czyńšci připisowane do Cyntrům
  • Pńoki
  • Wjyrchńe Uogewńiki
  • Šarloćińec

Admińistracyjowo Chořůw sztykluje śe na štyry vjyrtle:

  • Cyntrum
  • Chořůw II
  • Chořůw Stary
  • Chořůw Batory

Do žodnygo ze vjyrtli Chořowa ńe zaličo śe Wojewódzkigo Źelyńca Kultury a Alowańo, kjery na teryńe štadu ležy.

Gyšichta

  • 24 čyrwjyńa 1257 - naškryflano uostaua urkůnda, kero zezwolaua na lokacyjo dorfu Chořůw (Chareu) Božogrobcům ze Mjechowa. Spisou go kśůnže Wuadysuaw Uopolski
  • 1778 - uodkryće zuožůw wůnglo we Chořowje
  • 1790 - začynto wydobywać wůngel na ńyskoršy Gůře Redyna
  • 1791 - drugo gruba we Chořowje - "Prinz Carl von Hessen", kerům w roku 1800 zamjanowano "Königsgrube"
  • 1799 - hrabja Friedrich Wilhelm von Reden nadou mjano Königshütte (Krůlewski Werk) nowo uotwartymu uoštřodkowi metalurgije
  • 1809 - powstou lazaryt při teroźńi štraśe Bytůńskich Strzylców
  • 1853 - při uobecnośći gospodźina Prusůw Frica Wilyma IV Hohenzollerna postowjůno dynkmal hrabjygo von Redena
  • 1864 - poświyńceńe piršego kośćůua powouańo śwjyntej Barbary
  • 1868 - Königshütte fasuje štadrecht, Chořůw dalyj niy jest štadem
  • 1868 - utwořyńe piršego banhofu w štadće - Königshütte Mitte, čyli dźiśejše Chorzów Miasto
  • 1872 - zapadua decyzjo uo budowje huty we Hajdukach, kere wtedy ńy naležauy do Königshütte
  • 1903 - gůrne i dolne Hajduki pouončůno i nazwano Bismarckhütte
  • 1921 - suynny plebiscyt, mieškůńcy Krůlewskjej Huty uopowiedźeli śe we 75% za přynaležnośćům do Ńymjec, zaś mieškůńcy uokoličnych wśi w 60% za tym, coby Ślůnsk naležou do Polski
  • 1 lipca 1934 - do Krůlewskjej Huty wuůnčůno okolične wśe - Chořůw, Maćejkowice i Nowe Hajduki. Powstaue mjasto nazwano Chorzów.
  • 1939 - do Chořowa wuůnčůno Wjelkie Hajduki. Wybuch drugjej wojny śwjatowej, Chořůw bez walk wćelono do III Řešy
  • 1945 - wojska radzieckie wuončyuy Chořůw do Polski, masowe wyśedleńo Ślůnzokůw, masowo imigracjo goroli, wywůz ślůnskich bergmanůw do ZSRR, na radźeckich grub
  • 1951 - rozpočyńće budowy Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku
  • 2006 - katasrtofa budowlano na tereńe Międzynarodowych Targów Katowickich, zginyuo 65 osůb

Gospodarko

Ruiny Huty Kościuszko (Królewskiej)

Przemysł

Historio miasto wionže sie ściśle ze rozwojem gůrnictwa, hutnictwa, energetyki i chemiji. Teroz wšyskie gruby som pozawierane, dziauanie hut jest uograničone. W Chorzowie som jednak dalyj Zakuady Azotowe kaj i Elektrociepuownio ELCHO. Chorzów mo tyž suynne zakuady KONSTAL, kaj sie produkuje bany.

Handel

Centrum handlůwym Chorzowa jest ulica Wolności. Poza tym jest we Chorzowie pora supermarketůw.

Transport

We Chorzowie jest dobrze rozwiniento sieć ruchu banowego kaj i autobusowego. Poza tym som tukej trzy banhofy - Chorzów Miasto, Chorzów Batory i Chorzów Stary. Muster:ŚW stub