Rozbarske ôblyczynie

Rozbarskie ôblēczēnie (gōrzańskie ôblēczēnie, rozbarsko-bytōńskie ô.) – jedno z nojznańszych ludowych ôblēczēń Gōrnego Ślōnska. Uznawomy je za ogōlnoślōnskie ludowe ôblēczēnie (choby było nacyjonalnym).

Babske Ôblēczēnie

Rozbarskie Babske Ôblēczēnia sōm roztomaite w rōżnych tajlach Gōrnoślōnskiēgo Industryjnēgo Ôkrēngu, a nawet w dwōch inkszych tajlach jednego miasta. Trza spomniēć, że sposoby ôblēkanio siē przēchodziōły z ludziami, kerzy przēchodzili z placu na plac. Ślōzoczki zaczły tēż ôglōndać siē na miejsko moda i z tego mogymy ôdznaczyć 3 sposoby ôblēkanio:

• kiecka, zopaska, kabōtek, wiērzcheń
• kiecka, zopaska i jakla
• kiecka, zopaska, kabōtek i merynka

A terozki, co je co:

kiecka,mazylonka - kiecka dugo do kostek, na knefliki z prawēj strony. Tam, kaj bōły knefle, tam i bōła geldtasza. Jak kero Ślōnzoczka bōła bogatszo, to siē ta kieca doła splisować, inkszē bōły proste. Zauobyczaj bōły jednēj farby. Ôd dołu dowali pliśborty abo szczotki', coby siē ta kieca nie uwalić.

zopaska - fortuch, ôd pasa w dół. I niē bōło tak, coby ta zopaska ino kieca osłaniōła, niē. Ôna bōła paradno. Lakowali na niēj blumy, coby siē synkom przypodobać. Zopaskę dowało siē na wierzcheń.

kabotek - bioła bluzka, kero zakłodali pod jakla abo merynka bōła ino bióła i prosto, nale tako, kero dowali pod wierzcheń bōła gryfniējszo, haftowano.

wierzcheń - babsko westa na 5 kneflikōw, dokoła haftowano żakardowo tasiemka. Wierzcheń bōł farby kiecki abo czōrny.

jakla - kaftan, żakiet, na knefle, na zadku duższo niźli z przodu. Miano je podane na inksze godki np. łac. iacca abo niem. jacke - szaket. Jakla bōła kraszono haftowanymi blumami abo koronkami. Jak miōła koronka doszyto do spodu, to gōdali że to szpica. Nojbarzij paradno bōła czōrno, jedwabno jakla, w kerej siē szło ino do kościōła nikaj indziēj. Tako jakla to tēż tajla weselnēgo ôblēczēnio.

Pod kieckōm baby miōły nojmniēj dwiē spodnice, czērwono i bioło. Pod niōm zakłodały biołe galoty (choby batki z krauskami). Ślōnzoczka musiōła tēż mieć kiēłbaśnica. Bōł to płōcienny wuszt na 5 - 10 cm ruby, w kery ciśli co kto miōł piērze abo wata. Baby to wieszōły dokoła pod kiecka, coby bōło wiēnksze "wciēncie i wygiēncie" w pasie, tako frelka bōła szwarniējszo (durch ino aby siē synkōm przipodōbać).

Na Gowa

galanda abo (pl. korona śląska) paradny wiōnek, w kery ciśli blumy, błyskotki i szlajfki.

plyjt - cwistōwo chusta. Czōrno, brōnōtno abo ciēmnomodro.

szpigeltuch abo szaltuch- chusta turecko. Paradny plyjt cwistōwy abo jedwōbny. Czōrno, haftowano na ziēlono, czērwono abo żōłto. Wielgo na 3 m x 1,5 m.

purpurka - paradno kwadratōwo chustka (bok kole 80 - 90 cm). Czērwonēj farby. Lakowano w blumki. Chodziōły (a nikere i chodzōm) w niëj wydanē baby.

Chopske Ôblēczēnie

Na chopske ôblēczēnie godajōm tēż ancug. Ôd wiērchu chop miōł ôblēczony hut, szaket (czōrny abo ciēmnomodry), westa (tako jak szaket), biōła koszula, jedwōbka pod szēja abo szlajfka, galot (jelenioki abo bizoki jeźli miōły bizy) no i strzewiki zauobyczaj czōrne.

Ô chopskēm ôblēczēniu je piosenka:

Ôbejrzycie wy dziēwuchy jacy chopcy pyszni, Grosza w kapsiē nigdy niē mo, a żēnić siē myśli.

Przidzie taki na zolēty, pyto siē ô wiano, Chocioż łokiēć mu wyłazi i gołe kolano.

A strzewiki tēż mo nowe, niē chcōm mu siē łyskać, Bo na zadku tako dziura, mōgby siē piēs wys*ać.

Szaket to mo w same łaty, koszula niē dobro, A u lēmca takiē strzēmpy jak trowisia drōbno.

Kapudrocek tēż mo nowy, dość mu tam pasujē, Jēdno skrzidło po kolana, drugiē przistēmpujē.

Ôbadej tēż: http://www.malanowicz.eu/mm/pasje/silesiana/stroje/stroje.htm