Můngolijo: Porōwnanie wersyji

	Монгол улс ; Mongol uls; ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠤᠯᠤᠰ; Můngolsko Republika
Fana Můngolije	Wapyn Můngolije
	Hymn: Bügd Nairamdakh Mongol
Uoficjalno godka	můngolsko godka
Stolica	Ułan Bator
Polityczny systym	republika
Gowa państwa	prezydynt Khaltmaagiin Battulga
Przikludziorz regjyrunku	prymjer Luvsannamsrain Oyun-Erdene
Rozlygowańy; • cołkowity ; • strzůdlůndowe wody	18. we śwjeće; 1 564 116 km² ; 0,6%
Liczba ludźi (2016); • cołkowito ; • gynstość zaludńyńo	138. we śwjeće; 3 081 677; 1,97 osůb/km²
ńypodległość	uod mandżurskij dynastyje Qing; 29 grudńa 1911
Religijo (głůwno)
Waluta	tugrik (MNT)
Czasowo zůna	UTC +7 do +8 - lato; +8 do +9 - źima
Kod ISO 3166	MN
Necowo důmyna	.mn
Automobilowy kod	MGL
Telefůniczny kod	+976
Autůnůmiczne terytoryja

Przeglądaj historię interaktywnie

← Starszŏ edycyjŏ Nowszŏ edycyjŏ →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersyjŏ ze dnia 21:28, 2 mar 2021

Můngolijo (můngolsko godka: Монгол улс, ) to je państwo we schodńij a strzodkowyj Azyji, bez dostympu do morza. Grańica mo ze Rusyjům uod půłnocy a ze Chinami uod połedńo, schodu a zachodu. Ńy mo grańice ze Kazachstanym, nale jejij nojdalij na zachůd położůny půnkt je ino pora kilometrůw uod grańice Kazachstanu. Nojwyższy wjyrch - Huyten Orgil, 4374 m n.p.m. Wjynkszość mjyszkańcůw wyznowo tybetański buddyzm.

We 1206 chanym wszyjskich Mongołůw bůł uobrany Czingis chan, kery dokludźuł państwo uod Mongołůw do szczytowyj potyngi. Bůło ůune nojsrogszym państwym na śwjeće, do terozki żodyn kraj we cołkij historyji ńy mjoł wjynkszyj szyrzki. Uobejmowało uůne teroźńe Chiny, Tybet, Afgańistan, Irak, Iran, a tyż Ruś. Skirz tygo, co reskyrůnek nad tak srogim państwym bůł fest ćynżki, kole 1261 potajlowane je na trzi. Teroźńo Můngolijo we tym tajlůngu bůła we jednym kůnsku ze Chinami a reskyrowała ńům dynastyjo Yuan. Stolicům bůł Bejdżing, uod Mongołůw mjanowany Chanbalyk. We 1368 po powstańu we Chinach władza přejyna dynastyjo Ming, a we 1372 chińske wojska zajyny a prziłůnczyły do Chin połedńowo tajla Můngolije (terozki je to Wnůntrzńo Můngolijo a mo sztatus prowincyje autůnůmicznyj we Chinach). Uostało tajla rozlećała śe na mjyńsze państewka, jejich zjydnoczyńa ńy twały dugo. Ńyskorzij stały śe federacyjům pode chińskim protektoratym. We 1911 skirz antymůngolskij polityki Chinůw wybuchło we Můngoliji powstańy, mjanowane rewolucyjo Xinhai. Przi sparću Rusyje uogłoszůno bůło ńypodległość Můngolije a utworzůno bůło teokratyczny reskyrůnek pode prziwůdztwym Bogda Chana. Pů negocjacyjach mjyndzy Rusyjům a Chinami te druge zgodźůły śe yno na autůnůmijo dlo Můngolije. We 191 chińske wojska zajyny Můngolijo a uobalyły Bogda Chana. We 1921 zaczyno śe jeszcze jedne powstańy, spjyrane uod "bjołych" (antybolszewikůw) ze Rusyje. Na kwila prziwrůcono bůło do władzy Bogda Chana, nale we lipńu 1921 pode pretekstym půmocy lo rewolucjůńistůw můngolskich Suche Batora (kerych po prowdźe bůła yno garstka), Můngolijo bůła zajynto uod Rusyje, kero zakludźyła sam kůmůńistyczny reskyrůnek. Ńyskorzij skolektywizowano bůło bauerstwo a shajcowano klasztory, cuzamyn ze dobrami kultury, kere w ńich bůły. Uostały śe yno sztyry ś ńich. Můngolski alfabyt zastůmpjůno bůło cyrylicům. Aże do 1990 Můngolijo uostowała państwym kůmůńistycznym, ńyskorzij pokojowo wkludzůno bůło dymokratyczny systym, a we 1992 wyjechoł ze Můngolije uostatńi ruski wojok.

Gospodarka Můngolije je uoparto na hodowli a bergmaństwje (wůngel brunůtny, mjedź, molibdyn, fosforyty).

Państwa Azyje
Afgańistan • Armyńijo • Arabja Saudyjsko • Azerbejdżůn • Bahrajn • Bangladesz • Bhutan • Birma • Brunei • Chiny • Cypr • Filipiny • Gruzyjo • Indyje • Indůnezyjo • Irak • Iran • Izrael • Japůńijo • Jymyn • Jordańijo • Kambodża • Katar • Kazachstan • Kirgistan • Kuwejt • Laos • Liban • Malediwy • Malezyjo • Můngolijo • Nepal • Pakistan • Połedńowo Koryjo • Půłnocno Koryjo • Rusyjo • Singapur • Sri Lanka • Syryjo • Tadżykistůn • Tajlandyjo • Tajwan • Turcyjo • Turkmyńistan • Uoman • Ůzbekistan • Wjetnam • Wschodńi Timůr • Zjydnoczůne Arabske Ymiraty

@@ Linijŏ 1: / Linijŏ 1: @@
-{{ort}}
 {{Państwo infobox
  |mjano_oryginalne       = Монгол улс <br />''Mongol uls''<br />{{Mōngolski szrajbōnek|ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠤᠯᠤᠰ}}
- |nazwa_ślůnsko           = ''Republika Můngolsko''
+ |nazwa_ślůnsko           = ''Můngolsko Republika''
  |fana_uobroz            = Flag_of_Mongolia.svg
  |goduo_uobroz            = State emblem of Mongolia.svg
@@ Linijŏ 28: / Linijŏ 27: @@
  |we_imjyńu              =
  |szef_řůndu             = [[Luvsannamsrain Oyun-Erdene]]
- |szef_řůndu_uopis        = [[Prymjeři Můnoglije|prymjer]]
+ |szef_řůndu_uopis        = [[Prymjery Můnoglije|prymjer]]
  |we_imjyńu_tekst2       =
  |we_imjyńu_uřůnd2       =
@@ Linijŏ 41: / Linijŏ 40: @@
  |narodowości            =
  |ludźi_mjejsce        = 138
- |utwořynie_sposůb      = [[Samostanowjyńy|ńypodleguość]]
+ |utwořynie_sposůb      = [[Samostanowjyńy|ńypodległość]]
- |uod_kogo                = uod [[mandžursko dynastyja Qing|mandžurskij dynastyje Qing]]
+ |uod_kogo                = uod [[mandżursko dynastyjo Qing|mandżurskij dynastyje Qing]]
  |utwořyńe_data        = [[29 grudńa]] [[1911]]
  |likwidacjo_sposůb      =
@@ Linijŏ 62: / Linijŏ 61: @@
  |uwagi                  =
 }}
-'''Můngolijo''' ([[můngolsko godka]]: Монгол улс, [[Plik:Monggol ulus.svg|30px]]) to je [[państwo]] we wschodńij a střodkowyj [[Azyjo|Azyje]], bes dostympu do mořa. Grańica mo ze [[Rusyjo|Rusyjům]] od půunocy a s [[Chińsko Republika Ludowo|Chinůma]] uod pouedńo, wschodu a zachodu. Ńy mo grańicy s [[Kazachstan]]ym, nale jeij pouožůny nojdalij na zachůd punkt je ino pora kilometrůw uod grańic Kazachstanu. Nojwyžšy wjyrch - [[Huyten Orgil]], 4374 [[myjter|m]] [[n.p.m.]] Wjynkšość mjyškańcůw wyznowo [[buddyzm tybetański]].
+'''Můngolijo''' ([[můngolsko godka]]: Монгол улс, [[Plik:Monggol ulus.svg|30px]]) to je [[państwo]] we schodńij a strzodkowyj [[Azyjo|Azyji]], bez dostympu do morza. Grańica mo ze [[Rusyjo|Rusyjům]] uod půłnocy a ze [[Chiny|Chinami]] uod połedńo, schodu a zachodu. Ńy mo grańice ze [[Kazachstan]]ym, nale jejij nojdalij na zachůd położůny půnkt je ino pora kilometrůw uod grańice Kazachstanu. Nojwyższy wjyrch - [[Huyten Orgil]], 4374 [[myjter|m]] [[n.p.m.]] Wjynkszość mjyszkańcůw wyznowo [[tybetański buddyzm]].
-We [[1206]] [[chan]]ym wšyjstkich [[Mongouy|Mongouůw]] uostou wybrany [[Čyngis chan]] (Tymudžyn), kery doprowadźiu państwo Mongouůw do ščytowyj potyngi. Bůuo ůune nojsrogšym państwym na śwjeće, do terozki žodyn kraj we coukij gešychće ńy zajmowou wjyncyj placu. Uobejmowouo teroźńijše Chiny, [[Tybet]], [[Afgańistan]], [[Irak]], [[Iran]] a tyž [[Rusyjo|Ruś]]. Skiž tygo, co řůndzyńi tak srogim państwym bůuo fest ćynžke, kole [[1261]] roztajlowano je na tři tajle, Teroźńijšo Můngolijo we tym tajlungu bůua we jydnym kůnsku s Chinůma a řůndźiua ńům dynastyjo [[Yuan]]. Stolicům bůu [[Bejdžing]], bez Mongouůw mjanowany Chanbauyk. We [[1368]] po powstańu we Chinach wuada přejyua dynastyjo [[Ming]], a we [[1372]] wojska chińske zajyny a přiuůnčyuy do Chin pouedńowo tajla Můngolije (terozki je to [[Můngolijo Wewnyntřno]] a m status prowincyje autůnůmičnyj we Chinach). Pozostauo tajla rozlećoua śe na mjyńše państewka, jeich zjydnočyńp ńy bůuy trwoue. Ńyskoři uostouy [[federacyjo|federacyjům]] pode chińskim [[protektorat]]ym. We [[1911]] skiž antymůngolskij polityki Chinůw wybuchnyuo we Můngolije powstańy, mjanowane [[rewolucyjo Xinhai]]. Při poparću Rusyje uoguošůno samostanowjyńy Můngolije a utwořůno [[teokracyjo|teokratyčny]] řůnd pode přiwůdztwym [[Bogda Chan]]a. Pů negocjacyjach mjyndzy Rusyjům a Chinůma, te druge zgodźiuy śe yno na [[autůnůmijo]] lo Můngolije. We [[191]] wojska chińske zajyny Můngolijo a obaliuy Bogda Chana. We [[1921]] wybucnyuo kolejny powstańy, wspjyrane bez [[bjoli (Růsyjo|"bjouych"]] (antybolšewikůw) s Rusyje. Na chwila přiwrůcono do wuadzy Bogda Chana, nale we lipcu 1921 pode pretekstym půmocy lo rewolucjůńistůw můngolskich [[Suche Bator]]a (kerych po prowdźe bůua yno garstka), Můngolijo zajyna Rusyjo a ustanowiua sam řůnd [[kůmůńizm|kůmůńistyčny]]. Ńyskoři [[kolektywizacyjo|skolektywizowano]] bauerstwo a shajcowano klaštory, uoroz s dobrami kultury kere we ńich bůuy. Uostouy śe yno štyry ś ńich. [[Alfabyt můngolski]] zastůmpjůno [[cyrylicki šrajbůng|cyrylicům]]. Aže do [[1990]] Můngolijo pozostowoua państwym kůmůńistyčnym, ńyskoři pokojowo wkludzono systym dymokratyčny, a we [[1992]] wyjechou s Můngolije uostatńi ruski wojok.
+We [[1206]] [[chan]]ym wszyjskich [[Mongoły|Mongołůw]] bůł uobrany [[Czingis chan]], kery dokludźuł państwo uod Mongołůw do szczytowyj potyngi. Bůło ůune nojsrogszym państwym na śwjeće, do terozki żodyn kraj we cołkij historyji ńy mjoł wjynkszyj szyrzki. Uobejmowało uůne teroźńe Chiny, [[Tybet]], [[Afgańistan]], [[Irak]], [[Iran]], a tyż [[Ruś]]. Skirz tygo, co reskyrůnek nad tak srogim państwym bůł fest ćynżki, kole [[1261]] potajlowane je na trzi. Teroźńo Můngolijo we tym tajlůngu bůła we jednym kůnsku ze Chinami a reskyrowała ńům dynastyjo [[Yuan]]. Stolicům bůł [[Bejdżing]], uod Mongołůw mjanowany Chanbalyk. We [[1368]] po powstańu we Chinach władza přejyna dynastyjo [[Ming]], a we [[1372]] chińske wojska zajyny a prziłůnczyły do Chin połedńowo tajla Můngolije (terozki je to [[Wnůntrzńo Můngolijo]] a mo sztatus prowincyje autůnůmicznyj we Chinach). Uostało tajla rozlećała śe na mjyńsze państewka, jejich zjydnoczyńa ńy twały dugo. Ńyskorzij stały śe [[federacyjo|federacyjům]] pode chińskim [[protektorat]]ym. We [[1911]] skirz antymůngolskij polityki Chinůw wybuchło we Můngoliji powstańy, mjanowane [[rewolucyjo Xinhai]]. Przi sparću Rusyje uogłoszůno bůło ńypodległość Můngolije a utworzůno bůło [[teokracyjo|teokratyczny]] reskyrůnek pode prziwůdztwym [[Bogda Chan]]a. Pů negocjacyjach mjyndzy Rusyjům a Chinami te druge zgodźůły śe yno na [[autůnůmijo]] dlo Můngolije. We [[191]] chińske wojska zajyny Můngolijo a uobalyły Bogda Chana. We [[1921]] zaczyno śe jeszcze jedne powstańy, spjyrane uod [[Bjoli (Rusyjo|"bjołych"]] (antybolszewikůw) ze Rusyje. Na kwila prziwrůcono bůło do władzy Bogda Chana, nale we lipńu 1921 pode pretekstym půmocy lo rewolucjůńistůw můngolskich [[Suche Bator]]a (kerych po prowdźe bůła yno garstka), Můngolijo bůła zajynto uod Rusyje, kero zakludźyła sam [[kůmůńizm|kůmůńistyczny]] reskyrůnek. Ńyskorzij [[kolektywizacyjo|skolektywizowano]] bůło bauerstwo a shajcowano klasztory, cuzamyn ze dobrami kultury, kere w ńich bůły. Uostały śe yno sztyry ś ńich. [[Můngolski alfabyt]] zastůmpjůno bůło [[cyrylica|cyrylicům]]. Aże do [[1990]] Můngolijo uostowała państwym kůmůńistycznym, ńyskorzij pokojowo wkludzůno bůło dymokratyczny systym, a we [[1992]] wyjechoł ze Můngolije uostatńi ruski wojok.
-Gospodarka Můngolije je uoparto na [[hodowla|hodowle]] a bergmaństwje ([[wůngel brunatny]], [[mjedź]], [[molibdyn]], [[fosforyty]]).
+Gospodarka Můngolije je uoparto na [[hodowla|hodowli]] a bergmaństwje ([[wůngel brunůtny]], [[mjedź]], [[molibdyn]], [[fosforyty]]).
 <br />{{Azyjo}}