Theodor Ehl

Ze Wikipedia
Theodor Ehl
Data narodzyniŏ 19 kwietnia 1876
Plac narodzyniŏ Ôpole
Data śmierci 27 luty 1946
Plac śmierci Halle
Ôbywatelstwo niymiecke
Fach architekt

Theodor Ehl (ur. 19 kwietnia 1876 r. w Ôpolu, zm. 27 luty 1946 w Halle) - ślōnski architekt i baumajster, autor siyły kościołōw, stawiyni publicznych i prywatnych na Gōrnym Ślōnsku.

Sztudiyrowoł baukōnszt we Breslau i Berlinie-Charlottenburgu. Niyskorzij robiōł w biōrze projektowym Wilhelma Trosta w Szczecinie i Felixa Henry w Breslau. W 1907 roku słożōł swoje cechōnki na kōnkurs na chałpy miyszkalne i wypoczynkowe, za kere dostoł nadgroda. Idzie na nich uwidzieć, że Ehl czyrpoł z erbowizny wiejskego baukōnsztu na Ślōnsku[1]. W 1912 usadowiōł sie w Bytōmiu na Hubertusstraße 7 (dzisiej Karola Miarki) i zaczōn swoja działalność.

Twōrczość[edytuj | edytuj zdrzōdło]

W stawiyniach kościelnych Ehla idzie ujzdrzeć klarowno ewolucyjo stylu. Do kōńca piyrszyj wojny światowyj tworzōł kościōły we zorcie neobaroku - bez tyn przikłod kościōły w Łōmnicy (dzisiej tajla Ôlesna) i Bożego Ciała w Miechowicach (dzisiej tajla Bytōmia), w kerych linie sōm płynne a zewnōntrz przidane sōm kaple. W Łōmnicy pojawio sie tyż fest czynsty u Ehla muster - prosto wieża z ôkrōngłōm abo oźmiobocznym nadbudōnkem.

Po piyrszyj wojnie światowyj stawiynia Ehla stowajōm sie barzij uproszczōne. Tracōm sie ôrnamynty, niyma już tela krziwizn. Tak już wyglōndo kościōł w Luboszicach, chocioż porzōnd wystympujōm tam niykere elymynta neobarokowe. Niyskorzij postawiōny kościōł w Ziemiyncicach mo już blank surowo bryła.

W latach trzidziestych Ehl przeloz cołkim na mōdernistyczny baukōnszt. Kościōł św. Teresy w Mikulczycach (dzisiej tajla Zobrzo) je już blank inkszy ôd wczaśniyjszych stawiyni, straciōł sie sam nawet typowy muster wieży.

Wykoz niykerych dzieł (niychrōnologicznie)[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Poczta na ul. Karola Miarki w Bytōmiu

Publiczne[edytuj | edytuj zdrzōdło]

  • szpitol Spōłki Brackij w Rokitnicy (dzisiej Akadymijo Muzyczno)
  • rozbudowa szkoły Siōstr Szkolnych de Notre Dame w Bytōmiu (dzisiej Zespōł Szkōł Medycznych)
  • stawiynia gruby "Beuthengrube"
  • poczta na ul. Karola Miarki w Bytōmiu

Kościōły[edytuj | edytuj zdrzōdło]

  • św. Jōzefa w Bytōmiu (Dōmbrowa Miejsko) - rozebrany
  • Bożego Ciała w Bytōmiu (Miechowice)
  • św. Teresy w Zobrzu (Mikulczyce)
  • św. Jadwigi w Ziemiyncicach
  • św. Marcina w Paczynie
  • w Dobrzeniu Wielkim
  • w Przyworach
  • w Luboszicach
  • w Ôleśnie (Łōmnica)
  • w Steralicach
  • w Bōdzanowicach

Bibliografyjo[edytuj | edytuj zdrzōdło]

  • Bytomski Słownik Biograficzny, red. Jan Drabina, Bytom 2004
  • J. Ilkosz, Hans Poelzig we Wrocławiu: architektura i sztuka 1900–1916, Wrocław 2000

Galeryjo[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Zdrzōdła[edytuj | edytuj zdrzōdło]

  1. Jerzy Ilkosz: Hans Poelzig we Wrocławiu: architektura i sztuka 1900–1916. Wrocław: 2000, s. 172.