Indjanery
 |
Tyn artikel ńy bůł jeszcze sprawdzůny we poprawnośći zapisowańo Steuerowům uortografijům a gramatycznyj. Jeli zdo Ći śe, co je to fest do porzůndku narychtowany artikel, symńij tyn muster. Tyn artikel niy bōł jeszcze sprawdzōny we poprawności zapisowaniŏ Ślabikŏrzowym szrajbōnkym a gramatycznyj. Jeli zdŏ Ci sie, co je to fest do porzōndku narychtowany artikel, symnij tyn muster. |
Indjanery to je mjano nojsrogšyj grupy rdzynnyj ludnośći Ameriki (uobok Inujitůw a Aleutůw), kero uobejmuje mynga roztůmajtych plymjůn a grup uo roztůmajtym poźůmje rozwoju, charaktyře a kultuře. Zaličo śe jeich we antropolůgije do rasy žůutyj. Jeich mjano je po prowdźe felerne, a wźyno śe skiž tygo co Křištof Kolůmb myślou, co dopuynyu do Indji. Terozki užywane sům tyž inkše mjana, jako Aboriginal Peoples (ludy pjerwotne), Native Americans (rdzynne Amerikůny) abo Amerindjanery. Podug nojšyřyj přijyntyj we nauce teoryje, Indjanery přykludźiuy śe do Ameriki s Azyje we čos uostatńij epoki lodowcowyj (20-35 tyś. lot nazod) bez Ćyśnina Beringa. We uokreśe kolůńizacyje ojropejskij we Americe bůuy ůune fest tympjone a śiuům nawrocane na chřeśćijaństwo. Ńykere jeich fest rozwińynte kultury coukim upoduy (Inki, Azteki, Tolteki a inkše). We USA a Kanadźe wjynkšość ś nich pozawjyrano we rezerwatach. Terozki majům we kůnstytucyjach a inkšych aktach prawnych państw Ameriki zagwarantowane růwne prawa a swoboda, we tym tyž swoboda religijno. Skiž tygo powstou a rozwijo śe ruch panindjanerski, kery odwouůje śe do kulturowyj a etńičnyj wspůlnoty Indjanerůw.
Krojcoki Indjanerůw s bjouymi mjanuje śe Metysůma, a s Negrůma - Zambo.