Kochlowicy
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
Kochlowice (miym. Kochlowitz) - dŏwni samodzielnŏ gmina, a ôd 1951 r. tajla sztadu Bytůńskigo Šwarcwaldu, a ôd 1959 tajla sztadu Ślōnskij Rudy (inakszy: Wjelgo Ruda). Piyrsze pisaniy ô Kochlowicach pochodzi ze roku 1360. Wapyn Kochlowicōw przedstŏwiŏ stŏwiyniy kościoła.
Położyniy
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Kochlowice leżōm na Wyżynie Ślōnskij, na terynie Gōrnygo Ślōnska. Sōm ône połedniowōm tajlōm miasta Ślōnsko Ruda. Granica majōm s jygo dzielnicōma: Bykowinōm, Wirkym a Halymbōm. Ôd wschodu sōmsiŏdujōm ze sztadym Chorzůw (Hajdukōma), a ôd połednia ze Katowicōma (Starym Pōnewnikym).
Bez Kochlowice przepływajōm dwie rzyki, kere sōm prawymi dopływōma Ôdry: Kłodnica a Kochlůnka (Bielszowski Potok). Nojwyższŏ gōra Kochlowicōw to Apostolskŏ Gōra (Apostołka 311 m n.p.m.).
Gyszichta
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Poczōnki miejscowości (do kōńca XVIII st.)
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Udokōmyntowane poczōnki ôsadnictwa siyngajōm XIV st. Już ze XIII st. pochodzōm nojstarsze tropy ôsadnictwa na terynie Kochlowicōw (ôficyjalniy). We widłach rzyki Kochlōnki a płynōncyj ze Bykowiny krzikopy ôd XIII do XV st. grōd ôbrōnny, tzw. grodźisko kochlowske.
W XVI a XVII wieku istnioła sam warzelniŏ soli (Salzhütte) - jydyna takŏ w Bytōmskym Wolnym Państwie Stanowym. Znojdowŏ śe sam tyż kamjyniołōm, w kerym robjōno kamiyniy młyńske.
We 1623 roku powstŏ sam folwark zwany "Niydźwiydziniyc" (Bährenhof). Folwark a ôkoliczne lasy noleżoły do Radoszowa, kery je wzmiankowany we roku 1629. We 1906 Radoszōw (Radoschau) prziłōnczōno do Kochlowic.
Piyrszo wzmianka pochodzi s roku 1360 "Kochlowa Lanka", nastympniy we 1369: "Kochelwicz"
Ôkres industrjalizacyje (XIX-XX w.)
Piyrszo gruba, ô nazwie "Hōgo" powstoła we roku 1824, a drōgo ô nazwie "Zwang" we 1828 r. Gruby ôstoły połōnczōne w jydna, ô nazwie "Hōgo-Zwang" we 1849 r. Miano to zmjyniōno dziepjyro we 1928 roku, jak gruba przestoła noleżeć do grofōw Henckel von Donnersmarck a stoła sie wasnościōm spōłki akcyjnyj "Wirek Kopalnie S.A.". W piyńć lŏt niyskorzi we 1933 r. gruba zawartŏ, co doprowadziło do jeji zatopjyniŏ. Na nowo uruchōmiyły ja dziepjyro władze miymiecke we 1939 r.
Postamt we Kochlowicach ôtwarto we 1892 roku. Waserlajtōngi doprowadzōno we roku 1897, zaś sztrōm we roku 1909. Banhof powstŏ we roku 1904 na linie s Gliwic do Ligoty (Idaweiche). Dwa roki niyskorzi ôtwarto drōgo lynijo banowo ze Kochlowic do Orzegowa bez Szwarcwald a Chebzie (ôńskigo czasu: Morgenroth).
Piyrszo wzmianka ô rechōrze we Kochlowicach pochodzi s roku 1656. Szula zbudowano we roku 1817. Dwie kolejne szule, tmj. Starŏ a Nowŏ Szula powstoły kolejno we rokach 1860 a 1910. Pjyrszŏ szula we wsi Radoszōw (Radoschau) powstoła we roku 1896 we istnijōncyj do terŏzki chałpie przi hulicy Młodzieżowyj), a dwa roki niyskorzi (we 1898 r.) we kolōni Turzo (terŏzki SP 21 przi hul. L.Tunkla).
Kościoł pw. Matki Boskij s Lourdes powstŏ we stylu pōźnobarokowym we roku 1806. Kolejny kościoł pw. Trōjcy Przynojświyntszej wybudowano we roku 1902 podug projektu Ludwiga Schneidra.
We Absztimungu we roku 1921 bōło 3364 gosōw za Polskōm a 868 za Miymcōma. Kochlowice prziłōnczōno do Polski rok niyskorzi.
Kochlowice prziłōnczōno do Nowygo Bytōmja we 1951 roku, a wraz s Nowym Bytōmiym ôstoły włunczone kej jydnŏ s dzielnic do Rudy Ślōnskij we 1959 roku.