Horst Bienek
Horst Bieniek (rodz. 7 moja 1930 we Glywicach, um. 7 grudńa 1990 we München) – ślůnski pisorz, publicysta, przekłodocz i reżyser. Tworził we mjymjeckij godce.
Bjografijo
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Za bajtla mjyszkoł we robotńiczyj tajli Glywic. We 1945 śe przekludźůł do Mjymjec, do sowjeckij uokupacyjnyj zůny. Szkolůł śe u Bertolda Brechta we Wschodńim Berlińe.
We 1951 heresztowało go NKWD a uoskarźyło uo robota proci kulturalnyj polityce Dydyerůw. Na 25 rokůw trefjůł do sowjeckigo łagru we Workuće, atoli bůł uoswobodzůny we 1955. Wrůćůł śe do Efu a ńyskorzi robjůł za radyjowygo reżysera, lektora i tyjatralnego reżysera.
Glywicy nawjydźůł we 1987, sztyrdźyśći dwa roki po wykludzyńu, kej rychtowoł swoja bjografijo. Godoł uo sobje "mjymjeckogodkowy Ślůnzok" a padoł, że to Mjymce sům winne strocyńu Ślůnska skirz tego, co ńy dowali uodpora Hitlerowi i norodowym socjalistům
We swojich pjyrszych kśůnżkach pisoł gyszichty ze łagru. Ńyskorzi uonego twůrczość bůła skuplowano ze Glywicami a Gůrnym Ślůnskym. Nojwjyncy we werće je glywicko tetralogijo: Pjyrszo polka, Wrześńowe światło, Czas bez zwůnůw i Źymja a uogyń. Akcyjo tych růmanůw śe dźeje we Glywicach za drugij światowyj wojny a idźe w ńich nolyź autobjograficzne elymynta. Bienek wydoł tyż album fotografiji przedwojnowego Ślůnska Schlesischer Bilderbogen.
Umrził na AIDS 7 grudńa 1990. Pomjanowano je po ńim ulica we Glywicach, a na fatrowym důmu we tajli Zatorze wiśi pamjůntkowo tabula.
Tworba
[edytuj | edytuj zdrzōdło]- Cela (Die Zelle, 1968)
- Pjyrszo polka (Die erste Polka, 1975)
- Wrzyśńowe światło (Septemberlicht, 1977)
- Czas bez zwůnůw (Zeit ohne Glocken, 1979)
- Źymja a uogyń (Erde und Feuer, 1982)
- Glywicke bajtelstwo (Gleiwitzer Kindheit, 1976)
- Uopis jednyj prowincyje (Beschreibung einer Provinz, 1983)
- Königswald abo uostatńo gyszichta (Königswald oder Die Letzte Geschichte, 1984)
- Cesta w bajtelstwo (Reise in die Kindheit, 1988)
- Brzozy i wjelge pjece. Bajtelstwo na Gůrnym Ślůnsku. (Birken und Hochöfen. Eine Kindheit in Oberschlesien, 1990).