Terorystyczne angrify ze 11 września 2001

Montaż fotografij ze 11.09.2001

Angrify ze 11 wrześniŏ 2001 bōły seryjōm koordynowanych terorystycznych angrifōw, kere sie uskutyczniły 11 wrześniŏ 2001 we Skuplowanych Sztatŏch. Podug ôficjalnygo świdrziku 19 chłopōw skuplowanych ze militarnōm islamistycznōm organizacyjōm Al-Kaida uniesło sztyry fligry lecōnce na komercyjnych linijŏch spōłki American Airlines a United Airlines. Dwa z nich (American Airlines 11 a United Airlines 175) rypły we wieże Światowygo Handlowygo Centra (World Trade Center) w Nowym Jorku, zabijajōnc wszeckich ludziōw na ferdeku a dŏlszych wnōntrz budow. Obie wieże sie do dwōch godzin ôbuliły, niczōnc bliske budowy a moc inkszych poszkŏdzajōnc. Trzeci fliger (American Airlines 77) piznył we Pentagon, sidzibã ministyrstwa ôbrŏny USA we Waszyngtōnie. Sztwyrty fliger (United Airlines 93) śleciŏł w niyôbydlenym terynie we Pynsylwaniji po boju miyndzy terorystami a pasażerami ô ôwładniynciy maszyny. Leciŏł na Waszyngton a spekuluje sie, że jego celym bōł Biŏły Dōm abo Kapitol.

W angryfŏch umrzyło cołkim 2 996 ludziōw, w tym 19 unosicielōw. Krōm 55 wojŏkōw ze 12 ôfiar, kere zginyły w Pentagonie, ôfiarami byli jyno cywile, pochodzōncy ze 90 państw.

W reakcyji na angrify Skuplowane Sztaty wygłosiły wojnã z teroryzmym, przekludziły inwazyjõ do Afganistanu a przekonŏły ruch Taliban, kery poskytowŏł zaziymiy terorystōm ze Al-Kaidy. Na włŏstnyj pōdzie zaś zechwŏliły USA Patriot Act. Moc dŏlszych państw tyż zmocniło antyterorystycznõ legislatywã a możności służb bezpieczyństwa. Nikere amerykańskie burzy bōły cŏły tydziyń po angrifŏch zastawiōne a po znowuôdwiyrzyniy wykazały wielge straty, nojwiyncy we werzikyrungu a fligrowym transporcie. Zniczyniy biurowych raumōw spōsobiło milijonowe szkody.

Poszkodzyniy Pentagonu było ôprawiŏne za jedyn rok. Piyrszōm ôprawiŏnōm budowōm WTC bōła we roku 2006 budowa 6. Budowa 1 (Wieża Swobody) mŏ być skończōna we roku 2013 a cŏłkowŏ rekonstrukcyjŏ rok późnij.