Kamjůnny wůngel
Wůngel kamjynny – skoła uosadowo pochodzyńo roślinnygo, kero powstoua we palyjozoliku (a dokładńij we karbůńe) s szczůntkůw roślinnych, kere uwyngliły śe we warunkach bestlynowych. Mo czorno farba a je matowy, zawartość we ńim wůngla je uod 75% do 97%.
Wůngel kamjynny używo śe ajnfachowo kej paliwo. Mo uůn wartość opołowo uod 16,7 do 29,3 MJ/kg (zależńy uod zawartośći zańyczyszczyń a wilguośći). Wartość opołowo czystygo chymiczńy wůngla je ůng. 33,2 MJ/kg.
Nojwjynksze zuoża wůngla kamjynnygo sům we Chinach, USA, Indjach, RPA, Australije a Ukrajińe. Wůngel kamjynny idźe dobywać dwůma knifami: uodkrywkowo abo głymbinowo. Uoba knify majům wady a zalyty - przi dobywańu uodkrywkowym zajmowano a niszczůno je kupa placu, nale je to tańsze skiż tygo co je moue zatrudńyńe a ńy trza używać drogich zabyzpjyczyńůw. Przi kńifje głymbinowym ńy trza srogigo placu, nale za to trza srogigo zatrudńyńo, kosztownych zabezpjeczyń a tajla złoża trza kajńikaj uostawić a jeij ńy dobywać, coby ńy bůło szkodůw bergmańskich we teryńy uo gynstyj abo zabytkowyj zabudowje.
