Karl Godulla
 |
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
| Karl Godulla | |
| Data a plac narodzyniŏ | 8 listopada 1781 Makoszowy |
| Data a plac śmierci | 6 lipnia 1848 Wrŏcłōw |
| Fach | gyszefciŏrz |
Karl Godulla (nar. 8 listopada 1781 we Makoszowach, um. 6 lipnia 1848 we Wrŏcłowiu) to bōł ślōnski gyszefciŏrz, co sie fest zasużōł lŏ ekōnōmicznego postympu Gōrnego Ślōnska. Mianowany „krōlym cingu, wōnglŏ i żelazła”.
Biografijŏ
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Narodziōł sie 8 listopada 1781 roku we Makoszowach. Ônego fatrym bōł Joseph Godulla – feszter we makoszowskich lasach ôd barōna Jana Ziemięckigo a zebrany haryndziŏrz srogachnych włōści riterskich, a matkōm Francisca – cera ôd Antka Hanika ze Wieszowy. Karl bōł gniŏzdurkym a mioł trzi siostry[1]. Krzczōny bōł we drzywniannym kościele we Przyszowicach. Chodziōł do lodowyj szkoły we Przyszowicach, niyskorzij we 1793 roku ôjce przeniosły ônego do gimnazjum ôd cystersōw we Wielgich Rudach. Dalij, ôd 1798 roku, uczōł sie we liceum we Ôpawie.
Kej ukōńczōł ksztołcynie, napoczōn robotã za myśliwca, za jyjgra we grŏfskich lasach. Sprawowoł ku tymu piyczã nad włōściōma ôd grŏfa Karla Franca Ballestrema we Pławniowicach. Ôstoł napadniynty we lesie, ciynżko sprany, kastrowany a hangniynty na strōmie. Znŏdli a uretowali ônego ludzie, co na drugi dziyń szli do kościoła. Godulla do ôstatka życiŏ ôstoł kalykōm, krōm braku pynisa niy mōg tyż ruszać jednōm rynkōm a szkuldykoł na jednõ nogã[1].
We 1812 zaczło sie budowanie huty cingu „Karlhütte”, co ônōm reskyrowoł Godulla. We 1815 roku dostoł ôn ôd ônego prŏcodŏwcy 28 kuksōw (udziołōw) w hucie. We 1828 roku dostoł druge tela kuksōw w hucie. Godulla zaczōn robotã na ônego włŏsny rachōnek.
Piyrszõ grubã „Maria” Karl Godulla zbudowoł we 1823 roku. Gruba zajmowała sie wydobyciym galmanu, funkcjōniyrowała do 1895 roku. Za zarobiōny geld Godulla kupiōł włōści: Ôstrzegōw, Szōmbierki, Bobrek, Bujakōw. Kupiōł tyż gruby „Stein” i „Rosalie”, a tyż huty „Morgenroth” i „Gute Hoffnung”. Niyskorzij do ônego majōntku przidoł Paniowy. Kej huty cingu miały kryzys a moc gyszefciŏrzōw bankrutowało, Godulla zwiynkszył swōj majōntek.
We 1848 roku we Gōrnym Ślōnsku zaczła sie epidymijŏ cholyry. Godulla chcioł sie ôd ônyj uchować, bez co wykludziōł sie ze Rudy do Wrŏcłowiŏ, nale tam tyż zachorowoł. Umrził 6 lipnia 1848 roku we Wrŏcłowiu, we hotylu „Pod złotōm gyńsiōm”. Pochowany bōł przi kościele we Szōmbiyrkach[1]. Na dziyń śmierci, ônego majōntek bōł szacowany na 2 milijōny talarōw.
Przipisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Kosmała, Eugeniusz: Ślōnzŏk Karol Godula