Serbskochorwackŏ gŏdka

Dwa systymy zŏpisu serbskochorwackij gŏdki - chorwackŏ łacinka (tm. gajica) i serbskŏ cyrylica.

Serbskochorwackŏ gŏdka (serb-chor.: srpskohrvatski jezik, cyr. српскохрватски језик) – policyntrycznŏ słowiańsko gŏdka używanŏ bez Serbōw, Chorwatōw, Bośniakōw jak tyż Czornogōrcōw. Do zopisu używŏ sie zmodyfikowane na potrzeby gŏdki alfabet łaciński (tn. gajica; ôd jej autora Ljudevita Gaja) jak tyż cyrylica w wersyje Vuka Karadžicia, kery tyż uprościōł ôrtografijõ bez wkludzanie ino jedyn spōsōb zŏpisu danyj głoski, jak tyż bez prawidło pisz tak jak gŏdŏsz, a czytej tak jak napisano było. W 1850 autory, politykry jak tyż wyuczyni pochodzyniŏ połedniowo słowiańskigo podpisali w Wiedniu ugŏdã gŏdkowõ, kerŏ tykała standaryzacyje jejich gŏdki, bez stanowiynie zaczōntek serbskochorwackigo. Terŏźnie je to sporne, zbiorcze ôkryślynie na gŏdka serbskŏ, chorwackŏ, bośniackŏ i czornogōrskŏ, kere zaczynto było ôd siebie ôdrōżniać ôd rozpadu Jugosławie, z wiynksza z powodōw politycznych. Dŏwŏ to tōż sztyry rōwnoprawne a wzajymnie zrozumiałe sztandardy.

Serbskochorwackŏ jak tyż wszyjske jej pochodne ôparto je w srogij mierze na dialekcie wschodniohercegowińskim, zwanym tyż sztokawskim ôd sôd słowa što abo šta, kere ôdpadŏ ślōnskimu co. Krōm praktycznie idyntycznyj gramatyki, kożdŏ z wydzielōnych terŏźnie standardōw mŏ swoje indywidualne cychy:

• serbski spotrzebowuje z wiynksza cyrylica, bośniacki i czŏrnogōrski zaôbycz gajica, za to chorwacki ino gajica;
• chorwacki je barzij chybki do pasowaniŏ słōw rodzimych aniżeli zapożyczeń, a ôkrōm tego słowo što bywuje placami zastympowane bez ča abo kaj;
• czornogōrski posiado dwie ekstra spōłgłoski (ś i ź), kerych niy ma w inkszych sztandardach.

Fōnologijŏ a zapis

Serbskochorwackŏ fōnologijŏ je barzo podobnŏ do ślōnskij i polskij. Dugość samogłoski niy wpływŏ na znaczynie słōw, za to spōłgłoski nikej niy tracōm dźwiynczności. Akcynt padać może w znŏleżności ôd sztandardu na roztōmajte ślabiki.

Zgodnie z prawidłami wkludzōnymi bez Karadžicia i Gaja kożdŏ głoska posiadŏ ino jedyn spōsōb zopisu w dano alfabeto. W gajicy dwuznaki dž, lj a nj sōm ôsobne litery. Kożdŏ litera jednego pisma mŏ ôdpowiednik w drugim, ale jejich porzōndek je roztōmajty i przebiygo tak:

• Gajica: A B C Č Ć D Dž Đ E F G H I J K L Lj M N Nj O P R S Š T U V Z
• Cyrylica: А Б В Г Д Ђ Е Ж З И Ј К Л Љ М Н Њ О П Р С Т Ћ У Ф Х Ц Ч Џ Ш

Gajica	Cyrylica	Ślōnski ôdpowiednik
A a	А а	а
B b	Б б	b
C c	Ц ц	c
Č č	Ч ч	cz
Ć ć	Ћ ћ	ć
D d	Д д	d
Dž dž	Џ џ	dż
Đ đ	Ђ ђ	dź
E e	Е е	e
F f	Ф ф	f
G g	Г г	g
H h	Х х	h, ch
I i	И и	i
J j	Ј ј	j
K k	К к	k
L l	Л л	l
Lj lj	Љ љ	miynke l, bp. w słowie Cepelia
M m	М м	m
N n	Н н	n
Nj nj	Њ њ	ń
O o	О о	o
P p	П п	p
R r	Р р	r
S s	С с	s
Š š	Ш ш	sz
T t	Т т	t
U u	У у	u
V v	В в	w
Z z	З з	z
Ž ž	Ж ж	ż