Alojzy Lysko
 |
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
| Alojzy Lysko | |
| Data a plac narodzyniŏ | 15 lutego 1942 Bojszowy |
| Deputyrowany do polskigo Syjmu (V kadyncyjŏ) | |
| Czas sprawowaniŏ | ôd 19 paździyrnika 2005 do 4 listopada 2007 |
| Politycznŏ przinŏleżność | Prawo i Sprawiedliwość |
Alojzy Wiktor Lysko (nar. 15 lutego 1942 we Bojszowach) to je ślōnski pisŏrz, rechtōr, politiker, deputyrowany do polskigo Syjmu V kadyncyje.
Biografijŏ
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Ônego fater ôstoł musowo wcielōny do Wehrmachtu w czasie drugij wojny światowyj a zginōł na weschodnim frōncie[1].
Lysko dostoł titel magistra administracyje na Uniwerzytecie Ślōnskim. Ôd 1964 do 1992 roku bōł rechtorym hajerki a bez pŏrã lŏt bōł dyrechtorym szkoły. Je ôn autorym ksiōnżek ô tymatyce historycznyj a ślōnskij, bp. publikacyje To byli nasi ojcowie, co je poświyncōnŏ ôsobōm musowo wcielōnym do niymieckij armije.
Przinŏleżoł do partyji Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe i Przymierze Prawicy, a niyskorzij społym ze PP prziwstoł do Prawa i Sprawiedliwości. Ôd 1998 do 2005 bōł radnym Syjmiku Ślōnskigo Wojewōdztwa. We welōnku do parlamyntu we 2001 roku bez powodzyniŏ kandydowoł do Syjmu, za to we welōnku we 2005 roku bōł ôbrany na deputyrowanego we katowskim ôkryngu.
Bōł jedynym deputyrowanym ze PiS, co 7 września 2007 roku welowoł przeciw ukrōcyniu kadyncyje lŏ Syjmu. Deklarowoł, iże niy bydzie kandydowoł we przedterminowym welōnku do parlamyntu, nale antlich przijōn propozycyjõ ôd Platformy Obywatelskij i bez powodzyniŏ kandydowoł ze ônōm na synatora. Niyskorzij bōł powołany we skłŏd programowyj rady TVP3 Katowice. Bōł czōnkym kōmitetu sparciŏ lŏ Bronisława Komorowskigo przed welōnkami prezidynckimi we 2010 i 2015.
We 2003 roku dostoł nadgrodã miana Wojciecha Korfantego ôd Zwiōnzku Gōrnoślōnskigo[2], we 2011 roku Ślōnskõ Nadgrodã miana Juliusza Ligonia[3], a we 2014 roku Nadgrodã miana ks. Augustina Weltzla „Gōrnoślōnski Tacyt” we kategoryji „Popularyzatōr” za seryjõ ksiōnżek Duchy Wojny[4]. We 2017 roku bōł nōminowany do Gōrnoślōnskij Nadgrody Literackij „Juliusz” za publikacyjõ Jak Niobe. Opowieść Górnośląska[5]. We 2018 roku dostoł Nadgrodã miana Karola Miarki[6].
Publicznie deklaruje przinŏleżność do ślōnskij nacyje[7].
Publikacyje
[edytuj | edytuj zdrzōdło]- Eliasz i Pistulka – 1991
- Duchy i duszki bojszowskie – 1992
- Słownik biograficzny Ziemi Pszczyńskiej (spōłpraca) – 1995
- Echa pszczyńskiego lasu – 1996
- Klechdy pszczyńskie – 1997
- Bojszowy śpiewają (śpiywnik, społym ze Janym Walōm) – 1998
- To byli nasi ojcowie... – 1999
- Wisło, opowiedz... – 2001
- Bojszowy w XX wieku – 2002
- Boże strony – 2003
- Marszałek Sejmu Śląskiego (społym ze Konstantym Wolnym) – 2004
- Nasze dziedzictwo – 2005
- Unicestwieni przez wojnę i kłamstwo (społym ze Rafałym Bulōm) – 2005
- Duchy wojny 1. Dziennik żołnierski 1942–1944. W koszarach pod szczytami Alp – 2008
- Skarby historii (społym ze Aleksandrym Lyskōm) – 2007
- Duchy wojny 2. Dziennik żołnierski 1942–1944. W bunkrach Wału Atlantyckiego – 2009
- Duchy wojny 3. Dziennik żołnierski 1942–1944. W okopach Frontu Wschodniego – 2010
- Uczyła żyć i pracować (społym ze Ireneuszym Wróblym) – 2010
- Mój śląski Teksas (społym ze Józefym Kłykym) – 2010
- Świadkowie cierpienia i śmierci w Lędzinach (społym ze Rafałym Bulōm) – 2010
- Duchy wojny 4. Dziennik żołnierski 1942–1944. W objęciach śmierci – 2011
- Czyste oczy – 2011
- Świadkowie cierpienia i śmierci – obozy i podobozy w Lędzinach (społym ze Rafałym Bulōm) – 2011
- Historia pracą pisana – 2012
- Losy Górnoślązaków w dwudziestym wieku – 2013
- Anielin Fabera – rys biograficzny – 2013
- Duchy wojny 5. Wspomnienia Wichty Ochmanowej 1944–1966. W udręce nadziei – 2014
- Jak to dawniej na Ziemi Pszczyńskiej – 2014
- Od wiek wieka na Górnym Śląsku – 2014
- Opowieść górnośląska – 2016
- Duchy wojny 6. W przekleństwie kalectwa – 2016
- To byli nasi dziadkowie: legendy rodzinne z Górnego Śląska o poległych żołnierzach Wehrmacht – 2016
- Ożywieni przez miłość i pamięć (społym ze Henrykym Ganobisym) – 2016
- Jak Niobe. Opowieść Górnośląska – 2016
- Herody po bojszowsku – 2017
- Duchy wojny 7. W sieroctwie bez skargi – 2017
- Sagi rodów górnośląskich (społym ze Henrykym Ganobisym) – 2018
- Duchy wojny 8. Z Pszczyny do Kołymy. Odyseja Górnośląska – 2019
- Świadectwo moralności – 2019
- Duchy wojny 9. Duchy wojny – nim duchami zostali – 2021
Przipisy
- ↑ Aleksandra Klich, Został z nich maras, wyborcza.pl, 14 stycznia 2010 [zarchiwizowane z adresy 2013-11-09] (polski).
- ↑ Laureaci Nagrody im. Wojciecha Korfantego w l. 2001–2010, zg.org.pl, 2 listopada 2016 [zarchiwizowane z adresy 2016-11-04] (polski).
- ↑ Nagroda i odznaczenia dla bpa Pawła Anweilera, luteranie.pl, 17 grudnia 2011 [dostymp 2022-12-27] (polski).
- ↑ Alojzy Lysko i Grzegorz Bębnik laureatami „Górnośląskich Tacytów”, dzieje.pl, 26 czerwca 2014 [dostymp 2022-12-27] (polski).
- ↑ Nominacje 2017, nagrodajuliusz.pl, 7 lipca 2017 [dostymp 2022-12-27] (polski).
- ↑ Nagrody im. Karola Miarki 2018, slaskie.pl, 26 września 2018 [dostymp 2022-12-27] (polski).
- ↑ Alojzy Lysko: Tożsamość jest siłą duchową regionu, Wachtyrz.eu, 4 marca 2021 [dostymp 2022-12-27] (polski).
Necowe ôdwołania
[edytuj | edytuj zdrzōdło]- Posłowie V kadencji 2005–2007 – Alojzy Lysko, orka.sejm.gov.pl (pol.)