Angelsko godka
 |
Tyn artykuł może potrzebować porzōndnyj korekty. Jedyn ze używŏczōw zasugerowoł to ze powodōw: Moc godkowych felerůw, felerne sroge litery, alfabet etc Jak możesz, to pōmōż abo we przeredagowaniu tego artykułu, abo zmiyń go tak, coby wszyjske felerne elymynta ś niego wyciepnōńć. |
| Angelsko godka English | |
|---|---|
| Godany we | Wjelgo Brytańijo, Kanada, Australijo, Nowo Zylandyjo, Belize, Irlandyjo, USA, Filipiny, Ńigeryjo, Namibijo, Hůngkůng, Indyje, Singapur, Papua-Nowo Gwinyjo, RPA |
| Używacze | 500 mln |
| Plac | 3. (Ethnologue 1996) |
| Familijo | Godki indoojropejske |
| Uoficjalny sztatus | |
| Uoficjalno we | Wjelgo Brytańijo, USA, Kanada, RPA, Australijo kej půmocničo |
| Regulowano uod | Ńy je regulowano |
| Kody | |
| ISO 639-1 | en
|
| ISO 639-2 | eng
|
| ISO 639-3 | eng
|
.svg) Państwa, w kerych godkům urzyndowům je angelsko.
| |
Angelsko godka (ang. English language ɪŋglɪʃ 'læŋgwɪʤ) – urzyndowo godka na terytorjach zależnych Wjelgij Brytańije, a we wjynkszośći jeji bůłych kolůńiji i důmińjůw, p.in. Irlandyji, Kanadźe, RPA, Australiji i Nowyj Zelandyji.
Terozki używo jům kole 400 miljůnůw ludźi kej uojczysto godka, a 1,2 - 1,6 miljarda kej uobco godka.
We sůmy Wjelgij Brytańije angelsko godka je de facto godkům urzyndowům, nale formalńy państwo to ńy mo żodnej uoficjalńy ustalůnej urzyndowyj godki. Podano sytuacyjo je tyż we Zjednoczůnych Sztatach[1]. Angelski noleży do uoficjalnych godek ONZ, a uod XX wjeku je nojczyńśći używanům godkům we kůntaktach mjyndzynarodowych. Roz na kedy uokreślany kej pjyrszo ůńiwersalno godka ludzkośći[2].
Angelsko godka je fest zrůżńicowano geůgraficzńy. Djalykty růżnům śe fůnetykům, słowńictwym i do pewnygo stopńo gramatykům.
Familijo
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Pisowńo i fůnetyka
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Alfabyt angelski je uobecńy taki sům kej alfabyt łaćiński i skłodo śe s dwadźeśća sześću buchsztabůw:
| A a | B b | C c | D d | E e | F f |
| G g | H h | I i | J j | K k | L l |
| M m | N n | O o | P p | Q q | R r |
| S s | T t | U u | V v | W w | X x |
| Y y | Z z |
Gramatyka angelskij godki
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Angelsko godka je godkům pozycyjnům a analitycznům (wjelge znoczyńy majům czasowńiki pośiłkowe), nale wystympujům tyż ńykere elymynty fleksyji. Sům to relikty indoeuropejskigo systymu deklinacyji i kůńůgacyji, we pełńi zachowanygo we godkach słowjańskych i łaćińy, a we tajli we staroangelskej godce. Uodmjano bez przipadki dotyczy zaimkůw, rzeczowńiki pośadajům yno dopełńacz (Saxon genitive), tworzůny s kůńcůwkům -s.
W angelskej godce wystympujům przedimki: uokreślůny the i ńyokreślůny a(n). Formy an używa śe przed wyrazůma wymawjanymi s nagosowům samůgoskům - an hour nale a European. Co ńyzwykłe wśrůd godek indoojropejskych, ńy istńije kategoryja rodzaju gramatycznygo, s wyjůntkym zaimkůw trzećij uosoby liczby pojydynczej.
Czasy
[edytuj | edytuj zdrzōdło]W angelskij godce je szesnośće czasůw (sztyry czasy po sztyry aspekty czasowe). Půńiższo tabela przedstawjo przikładowe zdańi we 16 czasach strůny czynnej (Present Simple: I do - Robia):
| Czasy \ Aspekty czasowe | Simple | Continuous | Perfect | Perfect Continuous |
|---|---|---|---|---|
| Present (Teraźńijszy) | I do | I am doing | I have done | I have been doing |
| Past (Przeszły) | I did | I was doing | I had done | I had been doing |
| Future (Prziszły) | I will do | I will be doing | I will have done | I will have been doing |
| Future in the past (Prziszły we przeszłośći) | I would do | I would be doing | I would have done | I would have been doing |
Wśrůd jynzykoznawcůw ńy mo połnej zgody co do tygo, eli kożdům s podanych wyżej kůnstrukcyji uważoć za samodźelny czas. Ńykerzi wyrůżńajům we angelszczyźńy jydyńy czas przeszły i teraźńijszy (ze wzglyndu na istńyńy we ńich prostych form czasowńika), pozostołe zaś czasy uważajům za aspekty tych dwůch czasůw.
Składńo
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Podstawowym szykym zdańo je SVO, podańy kej we Ślůnskej godce. Wyrazy uokreślajůnce poprzedzajům uokreślane. Szyk zdańo je uo wjela myńi swobodny we porůwnańu s Ślůnskům godkům.
Przipisy
[edytuj | edytuj zdrzōdło]- ↑ Constitutional Topic: Official Language w serwisie The US Constitution on line
- ↑ The Triumph of English (en)
Linki zewnyntrzne
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Zajty uo angelskij godce
Dykcjonorze
- MultiSłownik (De Agostini)
- Słownik angelskij godki (Cambridge)
- Słownik angelskij godki (Merriam-Webster)
- Słownik angelskij godki (Oxford)
Translatory
- Translatica PWN (tłůmaczy zdańo i cołe zajty)
- Translation-guide.com (tůmaczy zdańo i cołe zajty)