Pōdź kaj inhalt

Papua-Nowo Gwinyjo

Ze Wikipedia
Independent State of Papua New Guinea
Independen Stet bilong Papua Niugini

Ńyzolyžne Państwo Papui-Nowyj Gwinyje
Fana Papui-Nowyj Gwinyje
Fana Papui-Nowyj Gwinyje
Motto: (angelsko godka) Unity in diversity
(Jydność we růžnorodnośći)
Hymn: O arise all you sons of this land
(Powstańće wšyjscy synowje tyj źymje)
Położyniy Papui-Nowyj Gwinyje
Uoficjalno godka angielsko godka, tok pisin, hiri motu
Stolica Port Moresby
Polityczny systym můnarchijo kůnstytucyjno
Gowa państwa krůl Karol III.
w jego imjyńu Gubernator Gyneralny Bob Dadae
Przikludziorz regjyrunku prymjer James Marape
Rozlygowańy
 • cołkowity
 • strzůdlůndowe wody
53. we śwjeće
462 840 km²
Liczba ludźi (2008)
 • cołkowito 
 • gynstość zaludńyńo
106. we śwjeće
5 932 000
12,8 osůb/km²
ńypodleguość uod Australije
16 wřeśńa 1975
Religijo (głůwno) protestantyzm
Waluta kina (PGK)
Czasowo zůna UTC UTC +10
Kod ISO 3166 PG
Necowo důmyna .pg
Automobilowy kod PNG
Telefůniczny kod +675
Autůnůmiczne terytoryja

Papua-Nowo Gwinyjo (Papua New Guinea, Ńyzoležne Państwo Papui-Nowyj Gwinyje – Independent State of Papua New Guinea) – państwo we Uoceańije, we Melanezyje, ležy uůne we wjynkszyj tajli na wyspje Nowo Gwinyjo (w jei wschodńij tajli) a krům tygo na ůng. 2800 mjyńszych wyspůw. Grańica lůndowo mo yno s Indunezyjům, bez morza sůmśaduje tyž s Australijům a Wyspůma Salůmůna. Doobkoua Papui-Nowyj Gwinyje sům wody Uoceanu Spokojnygo, Morza Nowogwinyjskigo a Morza Koralowygo.

Je to kraj we wjynkšyj tajli gůřysty, nojwyžšy wjyrch mo 4509 m n.p.m. Liczne wulkůny. Kraj je nawjedzany bez třyńśyńo źymje a ńykej tsunami. Klimat sam je růwńikowy, gorki a wilguy. Bogaty nec řykůw a gynste losy.

Kraj zaśedlůny uod 60 tyś lot, bez Ojropejczykůw uodkryto we XVI wjeku, nale aže po XIX wjek kraj bůu bezma coukim ńyzbodany. Mjano "Nowo Gwinyjo" nadali krajowi žygloře s Hišpańije, skiž tygo, co tubylcy zdowali im śe podane na mjyškańcůw Gwinyje we Africe. Dziśejšo Papua-Nowo Gwinyjo powstoua bez skuplowańy dwůch terytorjůw downych kolůńji (mjymjeckij a brytyjskij), kere uobje dostouy śe pod admińistracyjo Australije, a uod 1975 uostou ńypodleguym państwym. We 1988 roku wyspa Bougainville průbowoua secesyje, we wolkach poginyuo przez 20 tyś. ludźi. Wyspa pozostoua we skuodźe Papui-Nowyj Gwinyje, nale dostoua autonůmijo.