Papua-Nowo Gwinyjo
| Independent State of Papua New Guinea Independen Stet bilong Papua Niugini Ńyzolyżne Państwo Papui-Nowyj Gwinyje | |||
| |||
| Motto: (angelsko godka) Unity in diversity (Jydność we růżnorodnośći) | |||
| Hymn: O arise all you sons of this land (Powstańće wszyjscy synowje tyj źymje) | |||
| |||
| Uoficjalno godka | angielsko godka, tok pisin, hiri motu | ||
| Stolica | Port Moresby | ||
| Polityczny systym | můnarchijo kůnstytucyjno | ||
| Gowa państwa | krůl Karol III. | ||
| w jego imjyńu | Gubernator Gyneralny Bob Dadae | ||
| Przikludziorz regjyrunku | prymjer James Marape | ||
| Rozlygowańy • cołkowity • strzůdlůndowe wody |
53. we śwjeće 462 840 km² | ||
| Liczba ludźi (2008) • cołkowito • gynstość zaludńyńo |
106. we śwjeće 5 932 000 12,8 osůb/km² | ||
| ńypodleguość | uod Australije 16 wrześńa 1975 | ||
| Religijo (głůwno) | protestantyzm | ||
| Waluta | kina (PGK) | ||
| Czasowo zůna | UTC UTC +10 | ||
| Kod ISO 3166 | PG | ||
| Necowo důmyna | .pg | ||
| Automobilowy kod | PNG | ||
| Telefůniczny kod | +675 | ||
| Autůnůmiczne terytoryja | |||
Papua-Nowo Gwinyjo (Papua New Guinea, Ńyzoleżne Państwo Papui-Nowyj Gwinyje – Independent State of Papua New Guinea) – państwo we Uoceańije, we Melanezyje.
Geůgrafijo
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Państwo leży we wjynkszyj tajli na wyspje Nowo Gwinyjo (w jei wschodńij tajli)[1] a krům tygo na ůng. 2800 mjyńszych wyspůw. Grańica lůndowo mo yno s Indunezyjům, bez morza sůmśaduje tyż s Australijům a Wyspůma Salůmůna. Doobkoła Papui-Nowyj Gwinyje sům wody Uoceanu Spokojnygo, Morza Nowogwinyjskigo a Morza Koralowygo.
Je to kraj we wjynkszyj tajli gůrzysty, nojwyższy wjyrch mo 4509 m n.p.m. Liczne wulkůny. Kraj je nawjedzany bez trzyńśyńo źymje a ńykej tsunami. Klimat sam je růwńikowy, gorki a wilgły. Bogaty nec rzykůw a gynste losy.
Gyszichta
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Kraj zaśedlůny uod 60 tyś lot, bez Ojropejczykůw uodkryto we XVI wjeku, nale aże po XIX wjek kraj bůł bezma cołkim ńyzbodany. Mjano "Nowo Gwinyjo" nadali krajowi żyglorze s Hiszpańije, skiż tygo, co tubylcy zdowali im śe podane na mjyszkańcůw Gwinyje we Africe. Dziśejszo Papua-Nowo Gwinyjo powstoła bez skuplowańy dwůch terytorjůw downych kolůńji (mjymjeckij a brytyjskij), kere uobje dostoły śe pod admińistracyjo Australije, a uod 1975 uostoł ńypodleguym państwym. We 1988 roku wyspa Bougainville průbowoła secesyje, we wolkach poginyło przez 20 tyś. ludźi. Wyspa pozostoła we skuodźe Papui-Nowyj Gwinyje, nale dostoła autonůmijo[2].
Przipisy
[edytuj | edytuj zdrzōdło]- ↑ Papua New Guinea | Culture, History, & People (ang.).
- ↑ Conciliation Resources: Bougainville: the conflict in focus (ang.). [dostymp 2024-10-10].