Ślůnsko mjymjecko godka

Ze Wikipedia
Ślůnsko mjymjecko godka
Schläsche Sproache
Godany we Ślůnsk (we grańicach Mjymcy, Polski a Czeskij Republiki), USA
Familijo Godki indoojropejske
Abecadło modyfikowůny alfabyt łaćiński
Uoficjalny sztatus
Uoficjalno we Żodyn krej
Regulowano uod Ńy je regulowano
Kody
ISO 639-1 żodyn
ISO 639-2
ISO 639-3 sli
Zaśyng godki ślůnskij (Schläsch)

Ślůnsko godka (ślůnski djalekt mjymjeckij godki; śl. Schläsche Sproache abo tyż Schläsisch lub Schläs'sch, mjym.: Schlesisch abo Schlesische Sprache) – godka, kerům posůgiwała śe rdzynno ludność Dolnygo Ślůnska a reliktowo tajla ludnośći Gůrnygo Ślůnska. Na ksztołtowańy śe słowńictwa godki mjała ajnflus mjymjecko godka a tajlowo zapożyczyńo s godki polskij a czeskij (a raczyj morawskigo, fungujůncygo kejśik jako uodrymbno godka). Godka mo kod ISO sli.

Djalykta a gwary ślůnsko mjymjeckej godki[edytuj | edytuj zdrzōdło]

W tym djalykće przedźwjynkiwała trocha godka uosadnikůw ze Frankońi i Turyngji.

We rzeczowńikach a czasowńikach tygo djalektu sům przemjyńůne "en" na "a", lb: Kirschen - Kerscha, essen - assa, a sylaba zdrobńojůnco "lein" we reszće ślůnska "el" zmjyńo śe sam na "la", kej lb.: Bäumchen (Bäumlein) – Beemla, Töpfchen – Tippla

Zachowoła śe ślůnsko szpracha do dźiśej. Tam je tyż sorbsko godka.

Zdrzůdła:[1] [2]

Bajszpil tekstu[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Die schläsche Sproache, möchte ma sprecha, doas möchte ich euch, ihr Schlesier soan, doo muß ma baale dermiet recha, doaß sie kee Mensch mehr sprecha konn.

Die aala Leute, dies verstonda, die drieba uufgewachsa sein, schläsch lasa und oo sprecha kunnta, warn immer weniger, saats ok ei!

Is gibt goar viele schläsche Bichla, ma sommelt sie und hebt sie uuf, uff su Geschichtla und oo Sprichla. Doo hiert a jeder gerne druuf.

Ma muß awing ei Übung bleibe, a Kindern woas uff schlesisch soan, die Heemte sull ma oo beschreiba, hott ihrs gehiert? – Doo fangt ock oa!

— Sieglinde Gottschall, Ma muß awing ei Übung bleiba


In Barzdorf hoatt's gebrannt,

Do bin ich hingerannt. Do woar a kleener Zaun, Do wollt ich Äppel klaun, Do koam der Herr Schandarm Und noahm mich untern Arm, Der führt mich um die Eck' Do fiel ich ei a Dreck, Do schrie ich "Au, au, au mei Oarsch ist grün u. blau!"

— Text und Melodie: anonym, Ein böses Erlebnis. (Oberschlesisches Volkslied Archiv)


Bajszpil tekstu

Dykcjonorz[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Ślůnsko mjymjecko godka (Schläsch) Ślůnsko godka
Arde Źymja
Bargmoan Grubjorz
Grube Gruba
Jingla Bajtel
Jungaohs huncwot, rojber
Kascheln klojzdnůnć
Kastrull kastrol
Nudelkulle nudelkula
Ritsche ryćka
rumurbern růmplować/sznupać
Pfusch fucha
Morast maras
Kreppel krepel
Senf,Mostrich zymft
Schläsch Ślůnski
Schläsche Kließla Ślůnske kluski
Schläsche Kuchel Kuchńa ślůnsko
Schukloade, Schuckloade Szekulada
Schwalmel, Schwalme Szwalbka

Autory kśůnżek we ślůnsko mjymjeckij godce[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Dynkmal Philo vom Walde we Gubczycach

Badńij tyż[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Auskuplůngi[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Przipisy

  1. Klaus Ullmann: Schlesien-Lexikon, 2. Band der Reihe Deutsche Landschaften im Lexikon, 3. Auflage 1982, Adam Kraft Verlag GmbH & Co. KG Mannheim (ISBN 3-8083-1161-4), S. 260-262
  2. http://web.uni-marburg.de/sprache-in-hessen/flash/dt.swf

Literatura[edytuj | edytuj zdrzōdło]

  • Klaus Ullmann: "Schlesien - Lexikon", Bechtermünz Verlag, Augsburg 1996, ISBN 3-86047-184-8
Ślůnsko mjymjecko godka
Gůrnoślůnski djalekt (Oberschläsch) | Kłodzki djalekt (Gleetzisch) | Mundart des Brieg-Grottkauer Landes | Půłnocnomorawski djalekt (Nordböhmisch) | Wrocławsko gwara (Breslauisch) | Kräuter Mundart / Kräutermundart) | Neiderländisch | Gebergsschläsch | Gůrnołużycki djalekt (Äberlausitzer Mundoart)