Afrika

Afrika – drugi podug wjyrchu kůntynynt na Źymi, mo 30,316 mln km² wjyrchu - 20,3% cołkowitygo wjyrchu lůndowygo Źymje. Půmjyszkuje go bezma 14% populacyji Źymji t.j. 920 mln ludźi (2006). Przechodźi bez ńa połudńik 0°, uobadwa zwrotńiki, a tyż růwńik.

Je nojbjydńijszym kůntynyntym na źymskij kugli, dotkńyntym wjelůma plagůma, kej malaryjo a AIDS – a tyż placym, kaj nojwjynkszo tajla ludnośći ćerpi ńydożywjyńy abo nawet głůd.

Na půłnocy Afriki je rozlygowano nojsrogszo pustyńa śwjata – Sahara, a na połedńu nojstarszo pustyńa śwjata – Kalahari. Nojdali wysuńyntym na půłnoc půnktym Afryki je Bjoły Przilůndek (37°20' N), na połedńe Igelny Przilůndek (34°50' S), na wschůd Przilůndek Hafůn (51°29' E) a na zachůd Przilůndek Almadi, położůny na Půłwyspje Źelůnygo Przilůndka (17°33' W).

Nojwyższy wjyrch to wulkůn Kibo (5895 m.n.p.m.) we masywje Kilimandżaro. Nojdugszo rzyka to Ńil (6 671 km dugośći), a nojwjynksze jeźoro to Jeźoro Wiktorji (pow. 68,8 tyś. km²). Nojńiższy půnkt to depresyjo jeźora Assal (173 m p.p.m.). Strzedńo wysokość kůntynyntu wynośi 658 m. Nojgłymbsze je jeźoro Tangańika (1435 m). Nojwjynkszym půłwyspym we Africe je Sůmalijski Půłwysep. Nojwjynkszo wyspa Afriki to Madagaskar.