Franciszek Pieczka
 |
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
| Franciszek Pieczka | |
 Franciszek Pieczka (2007) | |
| Cołke miano | Franciszek Maksymilian Pieczka |
| Data a plac narodzyniŏ | 18 stycznia 1928 Godōw |
| Data a plac śmierci | 23 września 2022 Warszawa |
| Fach | szauszpiler |
| Bildōng | Tyjatralnŏ Akadymijŏ Aleksandra Zelwerowicza we Warszawie |
| Manżelstwo | Henryka Pieczka (1954–2004; ônyj śmierć) |
| Aktywność | ôd 1954 |
| Nojwŏżniyjsze produkcyje | • Czterej pancerni i pies |
| Nadgrody |   
|
| |
 Galeryjŏ we Wikimedia Commons
| |
Franciszek Maksymilian Pieczka (nar. 18 stycznia 1928 we Godowie, um. 23 września 2022 we Warszawje) to bōł ślōnski[1][2][3] szauszpiler tyjatralny, filmowy, a tyż dubbingowy. Bōł ôn nojlepij znany za rolã Gustlika we polskim serialu „Czterej pancerni i pies” (1966–1970) a rolã Świyntego Pyjtra we „Quo vadis” (2001). Bōł kawalerym Ôrdera Biołego Adlera nojstarszego i nojwyższego ôdznaczyniŏ państwowego Polskij Republiki.
Biografijŏ[edytuj | edytuj zdrzōdło]
Pieczka narodziōł i chowoł sie we Godowie, dziedzince kole Władzisłōwa we Gōrnym Ślōnsku. Synek ôd Waleryje[4] (Waleski)[1] ôd Popkōw a Franciszka (syniora), weterana piyrszyj wojny światowyj (we niymieckij armiji) i ślōnskich powstań (po polskij zajcie)[4][5]. Bōł ôn nojmodszy ze szejściōrga rodzyństwa[6]. Przed drugōm wojnōm światowōm szpiloł na ôrganach we kościele we Godowie a mioł roboty na polu[7] i wypasoł krowy na łōnkach wzduż rzyki Ôlzy a ônyj dopłygi, Lesznicy. Już za bajtla interesowoł sie kinym. Chodziōł na seanse kinowe do ôddalōnego ô pŏrã kilōmetrōw Władzisłōwa, a niyskorzij (po aneksyji czeskigo „Zaôlziŏ” ôd Polŏkōw we 1938 roku) tyż do pobliskij Zawady[8].
Po kōńcu drugij wojny światowyj zaczōn sztudiyrować szauszpilstwo. Bōł absolwyntym PWST we Warszawie (1954). Swōj debiut mioł we Tyjatrze Dolnoślōnskim we Jelynij Gōrze. Niyskorzij przeszoł do kludzōnego bez Krystynã Skuszankã Ludowego Tyjatru we Krakowie. Sam wystympowoł ôd 1955 do 1964 roku. Niyskorzij (1974–2015) bōł szauszpilerym we Powszechnym Tyjatrze we Warszawie.
Szpiloł we wiyncyj aniżeli stu filmach, tak polskich, jak i zagranicznych. We spamiyńci ôglōndŏczy zapisoł sie kreacyjami we produkcyjach: „Ziemia obiecana”, „Potop”, „Quo vadis”, „Konopielka” abo „Jańcio Wodnik”. Moc hyrskości a sympatyje dostoł dziynki role Gustlika we serialu „Czterej pancerni i pies”.
We 2016 roku spōmōg akcyjõ boju ze smogym we Gōrnym Ślōnsku. Wystōmpiōł we filmowym klipie Nie truj sąsiada! nagranym pospōł ze miastym Władzisłōw[9].
11 listopada 2017 roku ôdznaczōny nojwyższym polskim państwowym ôdznaczyniym, Ôrderym Biołego Adlera[10]
Filmografijŏ[edytuj | edytuj zdrzōdło]
 Fabularne filmy
| |||
| Rok | Titel | Reżysyr | Rola |
| 1954 | Pokolenie | Andrzej Wajda | Niymiec na patrolu |
| 1957 | Zagubione uczucia | Jerzy Zarzycki | chop z trōmpyjtlōm na krakowskim dworcu |
| 1958 | Kalosze szczęścia | Antoni Bohdziewicz | flyjger ze psychiatrycznego lazarytu |
| 1960 | Matka Joanna od Aniołów | Jerzy Kawalerowicz | Odryn |
| 1961 | Zaduszki | Tadeusz Konwicki | Heniutek |
| 1961 | Kwiecień | Witold Lesiewicz | strzylec Anklewicz |
| 1962 | Szpital | Janusz Majewski | kolejŏrz |
| 1962 | Nad rzeką | Janusz Kubik | partyzan |
| 1962 | Drugi brzeg | Zbigniew Kuźmiński | Stefan Majewski |
| 1963 | Zacne grzechy | Mieczysław Waśkowski | Eustachy Topór herbu Topór |
| 1963 | Skąpani w ogniu | Jerzy Passendorfer | Józef Poczobutt |
| 1963 | Ich dzień powszedni | Aleksander Ścibor-Rylski | Danysz, adorator Michaśki |
| 1964 | Życie raz jeszcze | Janusz Morgenstern | spōłwiynziyń Grajewskigo |
| 1964 | Rękopis znaleziony w Saragossie | Wojciech Jerzy Has | ôpyntany Paszeko |
| 1964 | Późne popołudnie | Aleksander Ścibor-Rylski | Janusz, sublokator Siankowyj |
| 1965 | Walkower | Jerzy Skolimowski | ôrganizatōr zawodōw |
| 1965 | Bigos | Sylwester Szyszko | Franek Lalik |
| 1966 | Gdzie jest trzeci król | Ryszard Ber | Marczak, kōnserwator ôbrazōw |
| 1966 | Chudy i inni | Henryk Kluba | Tomasz Waliczek "Kosa" |
| 1967 | Żywot Mateusza | Witold Leszczyński | Matis |
| 1967 | Słońce wschodzi raz na dzień | Henryk Kluba | Haratyk |
| 1968 | Tramp oder der einzige und unvergleichliche Lenny Jacobsen | Peter Lilienthal | Joseph |
| 1969 | Urząd | Janusz Majewski | farŏrz ze Sansisto |
| 1970 | Przystań | Paweł Komorowski | Muraszko |
| 1970 | Legenda | Sylwester Chęciński | farŏrz |
| 1970 | Hydrozagadka | Andrzej Kondratiuk | marynŏrz |
| 1970 | Dziura w ziemi | Andrzej Kondratiuk | ksiōndz |
| 1970 | Dzięcioł | Jerzy Gruza | Edek Zdziebko, prŏcownik supersamu |
| 1970 | Album polski | Jan Rybkowski | kolejŏrz Franek, drugi fater Anny |
| 1971 | Punkt wyjścia | Jerzy Sztwiertnia | Jerzy |
| 1971 | Przez dziewięć mostów | Ryszard Ber | fater |
| 1971 | Perła w koronie | Kazimierz Kutz | Hubert Siersza |
| 1971 | Wyzwolenie | Jurij Ozierow | feldfebel Pełka |
| 1971 | Kłopotliwy gość | Jerzy Ziarnik | tajniŏk "uśmiechnięty" |
| 1971 | Kareta | Zdzisław Leśniak | rewolwerowiec |
| 1971 | Beczka Amontillado | Leon Jeannot | Fortunato |
| 1972 | Wesele | Andrzej Wajda | Czepiec |
| 1972 | Szklana kula | Stanisław Różewicz | "Król Życia" |
| 1972 | Kaprysy Łazarza | Janusz Zaorski | szołtys Franek |
| 1973 | Ciemna rzeka | Sylwester Szyszko | fojt Mateusz |
| 1973 | Chłopi | Jan Rybkowski | farŏrz |
| 1973–1974 | Potop | Jerzy Hoffman | stary Kiemlicz |
| 1974 | Ziemia obiecana | Andrzej Wajda | Muller |
| 1974 | Pełnia nad głowami | Andrzej Czekalski | Andrzej, kludzōncy MRN |
| 1974 | Gniazdo | Jan Rybkowski | Mrokota |
| 1975 | Till Eulenspiegel | Rainer Simon | Dziki Kunc Winterstetten |
| 1975 | Grzech Antoniego Grudy | Jerzy Sztwiertnia | Antoni Gruda |
| 1976 | Złota kaczka | Jerzy Sztwiertnia | niywidōmy fechciŏrz - bajŏrz |
| 1976 | Budapeszteńskie opowieści | István Szabó | pasażer we sztrasbanie |
| 1976 | Blizna | Krzysztof Kieślowski | Stefan Bednarz, dyrechtōr kōmbinatu we Olecku |
| 1977 | Okrągły tydzień | Tadeusz Kijański | Karol Kostka, starzik ôd Gustlika |
| 1978 | Somosierra. 1808 | Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka | Andrzej Niegolewski |
| 1978 | Die Frau gegenüber | Hans Noever | Simon Schmidt |
| 1978 | Biały mazur | Wanda Jakubowska | Walery Wróblewski |
| 1979 | Wiśnie | Michael Gunther, Gerard Zalewski | Ludwik Grępka |
| 1979 | Racławice. 1974 | Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka | prezyntujōncy polityczny tyjater kukieł |
| 1979 | Placówka | Zygmunt Skonieczny | Józef Ślimak |
| 1979 | Paciorki jednego różańca | Kazimierz Kutz | Jerzy, synek ôd Habrykōw |
| 1979 | Jadup und Boel | Rainer Simon | |
| 1979 | Die große Flatter | Marianne Ludcke | pōn Warga |
| 1979 | David | Peter Lilienthal | |
| 1980 | Wäre die Erde nicht rund? | Iris Gusner | starzik Johannes Pieczyński |
| 1980 | Ciosy | Gerard Zalewski | Franciszek |
| 1981 | Ryś | Stanisław Różewicz | stelmach Alojz |
| 1981 | Konopielka | Witold Leszczyński | dziŏd, Pōn Bōg we śnie Kaziuka |
| 1982 | Matka Królów | Janusz Zaorski | wōnglŏrz Cyga |
| 1982 | Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny | Janusz Majewski | deputyrowany Piotr Boratyński |
| 1982 | Austeria | Jerzy Kawalerowicz | szinkŏrz Tag |
| 1983 | Wierna rzeka | Tadeusz Chmielewski | Szczepan |
| 1983 | Na odsiecz Wiedniowi | Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka | Ibrahim Pasza |
| 1983 | Fariaho | Roland Graf | Fussberg |
| 1984 | Trzy młyny | Jerzy Domaradzki | Durczak |
| 1984 | Sprawa się rypła | Janusz Kidawa | Ludwik Placek |
| 1984 | La dame blanche de Wieliczka | Jorge Fajardo | |
| 1985 | Temida | Mariusz Malinowski | Siewka |
| 1985 | Siekierezada | Witold Leszczyński | gŏjny Bogdański |
| 1985 | Osobisty pamiętnik grzesznika przez niego samego spisany | Wojciech Jerzy Has | Logan, ślubny Rabiny |
| 1985 | Dziewczęta z Nowolipek | Barbara Sass | Mossakowski, fater ôd Bronki |
| 1985 | Chrześniak | Henryk Bielski | Strzykalski, krzestny fater ôd Purowskigo |
| 1986 | Wcześnie urodzony | Krzysztof Gruber | Józef Chrobak |
| 1986 | Rykowisko | Grzegorz Skurski | stary Szałaj, fater Wiktora |
| 1986 | Przyjaciel wesołego diabła | Jerzy Łukaszewicz | Witalis |
| 1986 | Big Bang | Andrzej Kondratiuk | Stasiek Skrzypek |
| 1987 | Sławna jak Sarajewo | Janusz Kidawa | Pōn Bōg |
| 1987 | Do domu | Janusz Zaorski | fater ôd Szymona |
| 1988 | Złodziej | Wiesław Helak | fater |
| 1989 | Tutajosok | Judit Elek | fater ôd Szymona |
| 1990 | Życie za życie. Maksymilian Kolbe | Krzysztof Zanussi | Banasik, dŏwny sōmsiŏd Jana |
| 1990 | Potyautasok | Sandor Soth | wiynziyń Mariusz |
| 1990 | Pogrzeb kartofla | Jan Jakub Kolski | Mateusz Szewczyk |
| 1990 | God afton, Herr Wallenberg | Kjell Grede | Papa |
| 1992 | Szwadron | Juliusz Machulski | Błażej |
| 1992 | Pograbek | Jan Jakub Kolski | Kaczuba |
| 1992 | Ördög vigye | Robert Pajer | profesōr Jambus Ármin |
| 1992 | Das Land hinter dem Regenbogen | Herwig Kipping | starzik |
| 1993 | Przypadek Pekosińskiego | Grzegorz Królikiewicz | ksiōndz Michalski |
| 1993 | Jańcio Wodnik | Jan Jakub Kolski | Jańcio Wodnik |
| 1993 | Dwa księżyce | Andrzej Barański | Szulim |
| 1994 | Díky za každé nové ráno | Milan Steindler | fater ôd Olgi |
| 1994 | Cudowne miejsce | Jan Jakub Kolski | pustelnik |
| 1995 | Szabla od komendanta | Jan Jakub Kolski | Kotek |
| 1995 | Grający z talerza | Jan Jakub Kolski | Marczyk |
| 1995 | Dzieje mistrza Twardowskiego | Krzysztof Grabowski | pustelnik Albertus |
| 1998 | Historia kina w Popielawach | Jan Jakub Kolski | Wujo Janek |
| 1998 | Franciszek Pieczka. Portret na 70-lecie | Krystyna Piaseczna | ôn sōm |
| 2000 | Syzyfowe prace | Paweł Komorowski | Józef, sużōncy dlŏ Borowiczōw |
| 2001 | Requiem | Witold Leszczyński | Bartłomiej Grab |
| 2001 | Quo vadis | Jerzy Kawalerowicz | Świynty Pyjter |
| 2004 | Cud w Krakowie | Diana Groo | rabin Lewi |
| 2006 | Jasminum | Jan Jakub Kolski | Świynty Roch |
| 2006 | Ósmy dzień tygodnia | Judit Elek | Jeromos |
| 2007 | Ranczo Wilkowyje | Wojciech Adamczyk | Stanisław Japycz |
| 2013 | Nie tylko Gustlik | Adam Kraśnicki | ôn sōm |
| 2014 | Serce, Serduszko i wyprawa na koniec świata | Jan Jakub Kolski | Droselmajer |
| 2017 | Syn Królowej Śniegu | Robert Wichrowski | Kazimierz |
| 2018 | Aktor Pana Boga | Mariusz Malec | ôn sōm |
| Telewizyjne seriale
| |||
| Rok | Titel | Reżysyr | Rola |
| 1966–1970 | Czterej pancerni i pies | Konrad Nałęcki, Andrzej Czekalski | Gustlik Jeleń |
| 1970 | Doktor Ewa | Henryk Kluba | Zalewski |
| 1972 | Chłopi | Jan Rybkowski | farŏrz |
| 1975 | Ziemia obiecana | Andrzej Wajda | Muller, fater ôd Mady (ôdc. 1, 2 i 4) |
| 1979 | Ród Gąsieniców | Konrad Nałęcki | Franek Gąsienica, synek ôd Pawła (ôdc. 2 i 3) |
| 1979 | Ród Gąsieniców | Konrad Nałęcki | Izydor Gąsienica, synek ôd Józka (ôdc. 6) |
| 1980 | Królowa Bona | Janusz Majewski | Piotr Boratyński, deputyrowany do Syjmu (ôdc. 9) |
| 1982 | Blisko, coraz bliżej | Zbigniew Chmielewski | Franciszek Pasternik |
| 1988 | Przyjaciele wesołego diabła | Jerzy Łukaszewicz | Witalis (ôdc. 3, 4 i 5) |
| 1988 | Banda Rudego Pająka | Zbigniew Chmielewski | Józef Koza, starzik ôd Kozy (dubbing) |
| 1993−1994 | Bank nie z tej ziemi | różni | świynty Pyjter mianowany "prezesym" |
| 1998 | Syzyfowe prace | Paweł Komorowski | Józef |
| 1999 | Przed burzą | Bernd Bohlich | Ferdinand Domberg |
| 2000 | Słoneczna włócznia | Jerzy Łukaszewicz | Atacamenos (ôdc. 1) |
| 2002 | Quo vadis | Jerzy Kawalerowicz | świynty Pyjter |
| 2002 | Na dobre i na złe | różni | oberst Bończa (ôdc. 125) |
| 2007−2009, 2011−2016 | Ranczo | Wojciech Adamczyk | Stanisław Japycz |
| 2008 | Hotel pod żyrafą i nosorożcem | Marek Stacharski | Franciszek Alba |
Lektōr[edytuj | edytuj zdrzōdło]
- 2020: Falenicka Atlantyda
- 2020: Dialog. Życie zapisane w listach
Przipisy
- ↑ 1,0 1,1 „Jestem śląskie dziecko”. Franciszek Pieczka, słynny aktor z Godowa, kończy dziś 91 lat!, magazyn.nowiny.pl
- ↑ Franciszek Pieczka: Nawet gdybym jeszcze 100 lat żył poza Śląskiem, umrę jako Ślązak, plus.dziennikzachodni.pl
- ↑ Franciszek Pieczka: nie przestałem być Ślązakiem, polskieradio.pl
- ↑ 4,0 4,1 Nie Gustlik, nie Japycz, ino synek z Godowa, katowice.wyborcza.pl
- ↑ "Cześć i chwała powstańcom śląskim". Franciszek Pieczka w wzruszającym filmie razem z prezydentem Dudą, se.pl
- ↑ Tygodnik „Życie na Gorąco” nr 24, 14 czerwca 2012, s. 30–31
- ↑ https://enowiny.pl/artykul,15172,a-w-sercu-zawsze-godow.html, enowiny.pl
- ↑ Dariusz Domański, „Franciszek Pieczka”, Kraków-Godów 2013
- ↑ Nie truj sąsiada! – spot z udziałem Franciszka Pieczki, youtube.com
- ↑ Prezydent wręczył Ordery Orła Białego. Wśród uhonorowanych Franciszek Pieczka, kultura.onet.pl
Linki zewnyntrzne[edytuj | edytuj zdrzōdło]
- Franciszek Pieczka we bazie IMDb
- Franciszek Pieczka we bazie filmpolski.pl
- Franciszek Pieczka we bazie Filmweb