Morawske ynklawy na Ślōnsku
 |
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
Morawske ynklawy na Ślōnsku (cz. Moravské enklávy ve Slezsku) – ôkryślynie yksklaw (a tyż cypla) Morawskigo Margrabstwa, kere ôd 1783 do 1928 roku były zarzōndzane bez ślōnske amty, atoli podle morawskigo prawodŏwstwa. Terŏźnie sōm ône we granicach morawsko-ślōnskigo krŏju we Czechach i ôpolskigo wojywōdztwa we Polsce.
Ynklawy te stanowiyły tajlã Moraw ôd mōmyntu nastōniŏ Morawskigo Margrabstwa we 1182 roku. Stan tyn niy zmiyniōł sie po nastōniu ôpawskigo ksiynstwa we drugij pōłowie 13. stoleciŏ, pōniywŏż stanowiyły statek olmickigo biskupstwa i niy były podlygłe gospodzinōm tego ksiynstwa. Po I ślōnskij wojaczce we granicach Krōlestwa Prus znŏdła sie jedna z tych ynklaw – kietrzański klucz.
Terytorium ynklaw[edytuj | edytuj zdrzōdło]
Ynklawy skłŏdały sie z nastympujōncych terynōw (numery we nŏwiasach ôdpadajōm numerōm na załōnczōnyj karcie):
- Ôsobłoskŏ ynklawa ô wiyrchni 219,32 km²: gminy (1) Bohušov, (2) Dívčí Hrad, (3) Hlinka, (4) Janov, (5) Jindřichov, (6) Liptaň, (7) Ôsobłoga, (8) Petrovice, (9) Rusín, (10) Slezské Pavlovice (z wyjōntkym małego, ślōnskigo skrawka miyndzy Prudnikym a Sádeckým potokem), (11) Slezské Rudoltice, (12) Vysoká, (13) Piskořov, (14) Třemešná
- Morawski cypel ô wiyrchni 72,01 km²: (15) Lhotka u Litultovic, (16) Litultovice, (17) Dolní Životice, (18) Mikolajice, (19) Uhlířov, (20) Slavkov, (21) Jakartovice, (22) Jaktař, (23) Štáblovice
- Gmina Vlaštovičky ô wiyrchni 2,5056 km²
- Gmina Slatina ô wiyrchni 2,51 km²
- (26) Suché Lazce
- Przestrzyństwo naôbkoło dzisioj polskigo miasta Kietrz (niy zaznaczōne na karcie)
Cuzamyn morawske ynklawy na Austryjŏckim Ślōnsku miały 308,26 km².
Do ynklaw tych niy zaliczano ôd 1783 gmin (27) Butovice i (28) Nové Vrbno, kere ôprōcz ôbtoczyniŏ bez ślōnske gminy podlygały do 1948 morawskimu krysowi Nowy Jiczyn.
Bibliografijŏ[edytuj | edytuj zdrzōdło]
- Dan Gawrecki: Dějiny Českého Slezska 1740-2000 I.-II. Opava: Slezská univerzita, Filozoficko-přírodovědecká fakulta, Ústav historie a muzeologie, 2003, s. 656. ISBN 80-7248-226-2.