Petanque

Pétanque (IPA [pe.tɑ̃ːk]) (szpil we bule/boule, szpil we kugle, petanka) – zorta gry we kugle, szport ze Francyji kaj je fest popularno gro zespołowo lo szpasu abo lo rywalizacyje. Pochodzyńy petanque je rzimskie. Dowńij groli we ńa soldaty we Starożytnym Rzimje i tam kaj bůło Rzimske Imperyjům.

Terozki szpilajům we ńa bajtle i starziki, baby i chopy, nale chopy důminujům.

Petanque je popularno na połedńu: we Połedńowyj Fracyji i Połedńowyj Ojropje we becyrku Strzrůdźymnygo Morza - we Italyji, Můnako a Szpańiji. Szpilajům we ńa tyż we Mjymcach, Belgije, Szwajcaryji a Szwecyji a na inkszych kůntynyntach - we Azyje (Tajlandyjo) i we Africe (Madagaskar, Tůnezyjo, Algeryjo, Synegal).

Regle

Wystympujům roztomajte zorty i regle gry we kugle: kugle ze Lyonu, kugle ze Prowansyji, bocce (ze Italiji). Gro śe wszyjske uůne na zawartych a růwnych terynach bez trowy. Sům tyż kugle - bowls - we Wjelgij Brytańji kaj wszyjsko uůnaczům na trowje, szpilplac tyż.

Szpilplac, bale i cyl

Szpilplac do petanque ńy moge mjeć myńij kej 4 myjtry szyrzki a 15 myjtrůw dugośći.
Używo śe żeloznych balůw (kugli) ze luftym we postrzodku.
Gro spolygo na ćepańu balami rynkům do cylu, kerym je mało (30 mm), drzewjanno bal mjanowano wjeprzkem - (pol.) świnka, (fr.) cochonet.
Idźe tyż śćepować kugle przećiwńika (albo przećiwnygo manszaftu) co by nasze bůły bliżyj wjeprzka.

Szpil

Nojprzůd szpilery (manszafty) losujům kery zaczyno,
Uůn szpiler (manszaft), kery zaczyno, rysuje uokrůng, kerygo szyrzka mo 35 - 50 centymyjtrůw, ćepje uůn wjeprzka (6 a 10 myjtrůw) a pjyrszy bal,
Ńyskorzi ćepje drugi (uoba używajům tyn sům uokrůng i ćepjom ze ńygo),
Kerygo bal je bliżyj wjeprzka tyn ńy muśi ćepać,
Jak tyn co uůnygo bal bůł dalij, ćepńe lepij uode drugigo, ćepje tyn drugi (wprzůd moge używoć myjtermas coby zbadać na zicher).

Půnkty

Půnkty ze taki tajli moge erbnůńć ino jedyn.
Kożdo nostympno tajla zaczyno uůn szpiler (manszaft), kery przůd erbnůł půnkty.
Nostympno tajla gro śe we drugo strona (roz we jedno, roz we drugo)
Szpil mo tela tajli wjela trza, aże jedyn szpiler ńy bydźe mjoł uokryślůnyj wjelośći punktůw.
Zwyćynzcům je tyn szpiler (manszaft), kery we cołkim szpilu zdobydźe 13 půnktůw (albo 15 ).

Uodrůżńo śe trzi roztomajte szpile:

single (fr.) tête-à-tête - jedyn na drugiego, kożdy mo 3 bale;
dublety - dwa manszafty ze dwoma szpilerami, kaj kożdy szpiler mo trzi bale;
triplety - dwa manszafty ze trzima szpilerami, kaj kożdy szpiler mo dwa bale.

Petanque na Ślůnsku

Sum roztomajte ślůnskie uorganizacyje petanque:

Sekcja Petanque przy Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji w Piekarach Śląskich
Sekcja Petanque przy Stowarzyszeniu Domu Miasta Saint-Etienne w Katowicach - je sekcjo we stowarziszeniu, szpilo we Polskij Federacyji Petanque. Uůnyj anfang bůł we 2009. We 2009 zdobůła titel majstra trzećij ligi. We 2011 zdobůła titel wicemajstra drugij ligi i wlozła do pjyrszyj ligi PFP. Terozki (2016) je we trzećij lidze.
Śląski Klub Petanque "Carbon" Katowice je klubym, wjinkszo nale szpilo we polskij drugij lidze Polskij Federacyji Petanque - Uůnygo anfang bůł we 2012.
Klub Sportowo-Rekreacyjny "Amicus-Giszowiec" kery mo plac przi grubie "Murcki-Staszic". We "Amicusie" grajům tyż we szkata.
Klub Sportowy Petanque "Stal" Chorzůw - je ferajnym zwykłem, bez to ńy je we Federacyji a ńy szpilo we lidze. Uůnygo anfang bůł we 2011. Swoj plac mo kaj Chorzowskie Stowarzyszenie Pomocy "Serce".
Stowarziszenie szpilerów we Siemianowicy, kere majo swoj szpilplac na Bytkowie

Neczajty uo petanque