Dziyń Ślōnskij Fany
 |
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
_(7573936644).png)
Dziyń Ślōnskij Fany to je ślōnski fajer ôbchodzōny 15 lipnia, w rocznicã nadaniŏ autōnōmije dlŏ ślōnskigo wojewōdztwa (1920–1939). Je ôn ôbchodzōny ôd 2011 roku.
Statut Ôrganiczny Ślōnskigo Wojewōdztwa
[edytuj | edytuj zdrzōdło]
Statut Ôrganiczny Ślōnskigo Wojewōdztwa sformułowoł ôrdōnek kōnstytucyjny polskigo Syjmu Ôrdōnkodŏwczego ze 15 lipnia 1920 roku. Bōł to piyrszy w Polsce kōnstytucyjny ôrdōnek – przijynty jeszcze przed kōnstytucyjōm dlŏ cołkij Polski. Autōnōmijŏ ôstała nadanŏ dlŏ Gōrnego Ślōnska we ôbliczności zbliżajōncego sie absztimōngu, ôd kerego zależała przinŏleżność regiōnu[1].
Statut nadŏwoł tamtyjszymu ślōnskimu wojewōdztwu szyrokõ autōnōmijõ na moc dōmyn. Dziynki niymu (miyndzy inkszymi) powołany bōł Ślōnski Syjm, a uznŏwoł ôn włŏsny budżet, kery zasiyloł Ślōnski Szac. Tekst statutu zawiyroł 45 artykułōw. Roboty nad niymi dōnżyły do zachowaniŏ rōwnowŏgi miyndzy samoregyrowaniym regiōnu, a wiyrchnictwym władzy państwowyj[1].
Autōnōmiczne ślōnske wojewōdztwo po prŏwdzie przestało fungować we wrześniu 1939 roku bez ôkupacyjõ i prziłōnczynie do III Rajchu, a 6 mŏja 1945 roku polskŏ kōmunistycznŏ Krajowa Rada Narodowa formalnie sniosła autōnōmijõ. Terŏźnie do przedwojynnego mustra autōnōmije ôdwołujōm sie ślōnske strzodowiska, kere chcōm m.in. zwiynkszyniŏ zakrysu samoregyrowaniŏ regiōnu i srogszõ rolã regiōnalnyj edukacyje[1].
Fajrowanie
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Fajrowanie Dnia Ślōnskij Fany zapropōnowała Ślōnskŏ Ferajna, kerŏ sprosiła do tego deputyrowanygo do polskigo Syjmu Marek Plura, kery bōł medialnōm gymbōm projyktu. Jak napisoł we 2011 roku – podle ônego kōncepcyji, świynto to mŏ być „dniym uciechy z lokalnego patriotyzmu, dniym nadzieje na rozrost tyj ziymie a tyż dniym fajrowaniŏ spōlnoty Ślōnzŏkōw”. Propōnowoł ôn ludziōm powieszynie w tyn dziyń fan we żōłto-modrych farbach Gōrnego Ślōnska a prziczepiynie akcesoryje w tych farbach do ônych ôblyczyń[2].
Ôd tego czasu, do ôbchodzyniŏ Dnia Ślōnskij Fany zachyncali tyż m.in.: Tomasz Słupik[2], Ślōnskŏ Ferajna, Ruch Autōnōmije Ślōnska, samoregyrōnek Chorzowa[1], Wachtyrz.eu[3], Ruch Chorzów[4]. Fajrowany bōł m.in. we Chorzowie[5], Siymianowicach[6], Katowicach[7], Pszczynie[8], Ślōnskij Rudzie[9], Bytōmiu[10], Kobiyrze[11], Mikołowie, Gōrnych Łaziskach[12], Gostyniji[13], Rybniku[14], Wodzisłowiu[15], Piekarach[16].
We 2018 i 2019 roku samoregyrōnek Ôrzesza ôdkŏzoł przijyńciŏ fan ôd Ruchu Autōnōmije Ślōnska. Niyskorzij burmistrz miasta wyklarowoł decyzyjõ negatywnōm ôpiniōm kōmisyje kultury, ôświaty, turystyki, rekreacyje i szportu[12]. Fajrowaniŏ ôdkŏzoł tyż Racibōrz[14][17].
We 2021 roku w Dziyń Ślōnskij Fany w Katowicach ôdbyło sie nadanie banhowowi miana piyrszego marszałka Syjmu Ślōnskigo Konstantego Wolnego[18].
Zobŏcz tyż
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Przipisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Mateusz Babak, Na Górnym Śląsku Dzień Śląskiej Flagi - w rocznicę nadania autonomii, Radio Opole, 15 lipca 2021 [dostymp 2021-07-16] (polski).
- ↑ 2,0 2,1 Na Górnym Śląsku - Dzień Śląskiej Flagi, Onet Wiadomości, 15 lipca 2011 [dostymp 2021-07-16] (polski).
- ↑ Dziyń Ślōnskij Fany, 11 lipca 2019.
- ↑ Dziyn Ślōnskij Fany: Ruch Chorzów zagrał w specjalnych koszulkach!, Sportowy24, 16 lipca 2016 [dostymp 2021-07-16] (polski).
- ↑ Ślōnske fajrowanie w Chorzowie. W mieście świętowano Dzień Śląskiej Flagi, Chorzów Nasze Miasto, 15 lipca 2021 [dostymp 2021-07-16] (polski).
- ↑ Mirella Dąbek, DZIEŃ ŚLĄSKIEJ FLAGI • Historia i oświata • Aktualności • Urząd Miasta w Siemianowicach Śląskich, www.siemianowice.pl, 14 lipca 2017 [dostymp 2021-07-16] (polski).
- ↑ Śląskie flagi zawisną w Katowicach. Będzie można je podziwiać przez 3 dni, Infokatowice.pl, 12 lipca 2016 [dostymp 2021-07-16] (polski).
- ↑ 15 lipca obchodzemy Dziyń Ślónskij Fany - Urząd Miejski w Pszczynie, www.pszczyna.pl, 15 lipca 2021 [dostymp 2021-07-16] (polski).
- ↑ Karolina Bauszek, Dzisiaj Dzień Śląskiej Flagi - dlaczego barwy naszego regionu są żółto-błękitne? - Ruda Śląska ciekawe artykuły, rudaslaska.com.pl, 15 lipca 2021 [dostymp 2021-07-16].
- ↑ Tomasz Kapica, Dzień Śląskiej Flagi 15 lipca. W Bytomiu ratusz już go uczcił, wiadomosci.wp.pl, 13 lipca 2021 [dostymp 2021-07-16] (polski).
- ↑ Dzień Ślonskij Fany: Śląskie fany na ulicach miast, Dziennik Zachodni, 11 lipca 2016 [dostymp 2021-07-16] (polski).
- ↑ 12,0 12,1 Dzień Śląskiej Flagi 2019 w powiecie mikołowskim. Z wyjątkiem Orzesza, Dziennik Zachodni, 13 lipca 2019 [dostymp 2021-07-16] (polski).
- ↑ Patryk Fila, Dzień Śląskiej Flagi już od 10 lat przypomina o autonomii regionu, 15 lipca 2021 [dostymp 2021-07-16] (polski).
- ↑ 14,0 14,1 RAŚ: Co kłuje w oczy rządzących w Raciborzu PiSowców i ich sprzymierzeńców?, naszraciborz, 15 lipca 2019 [dostymp 2021-07-16] (polski).
- ↑ Dzień Śląskiej Flagi w 100-lecie nadania autonomii, Powiat Wodzisławski, 15 lipca 2020 [dostymp 2021-07-16] (polski).
- ↑ Roksana Druszcz, 15 lipca Dzień Śląskiej Flagi - Dziyń Ślōnskij Fany w Piekarach Śląskich, piekary.info, 15 lipca 2021 [dostymp 2021-07-16] (polski).
- ↑ Kamil Kotas, Flaga polska: TAK, flaga górnośląska: NIE?, wachtyrz.eu, 26 siyrpnia 2019 [dostymp 2021-07-19] (polski).
- ↑ Tomasz Kapica, Katowicki dworzec ma patrona. To ważna postać dla regionu i Powstań Śląskich, wiadomosci.wp.pl, 15 lipca 2021 [dostymp 2021-07-16] (polski).