Fana Ukrajiny

Państwowo fana Ukrajiny (ukr. Держа́вний пра́пор Украї́ни, Derżawnyj prapor Ukrajiny) - teroźno fana Ukraijny, płōtno ze dwōch rōwnowymiarowych horyzōntalnych pasōw: modryj a żołtyj. Proporcyje szyrokości fany do jeji dugości to 2:3.

Modro a żołto (złoto) farby bōły wykorzistowane na wapynie Halicko-Wołyńskigo Ksiynstwa we XIV stoleciu. Bōły używane tyż na wapynach ruskich^{[pozōr 1]} ksiōnżynctw, szlachty a strzedniowiecznych abo wczasnonowożytnich miastōw. Ôd XVI storoczo Kozaki ze Zaporoskigo Wojska wykorzistowały roz za czas chorōngwie we modro-żołtych farbach, a już po 1710. roku take chorōngwie zaczły pojstrzōd ukrajińskigo kozactwa dōminować^[1]. Nojczyńścij bōły ône robiōne ze modrego płōtna ze wyszytym na nim wojokym we złotyj abo czyrwiōnyj ôblyczce a złotym ôrnamyntym i armaturōm^[2]. Gynau modro-żołto fana ze czerwōnym krziżym pojstrzodku zjawiōła sie we 1803. roku jak fana Czornomorskigo Kozackigo Wojska.

Spōłczesne użycie modro-żołtyj fany po piyrszy roz bōło spōmniane 25. czyrwnia 1848. roku we Lymbergu – Ukrajinioki ze Krōlestwa Halicyje a Lodomeryje wywiesiyli jak nad lymberskim rothauzym jak norodowy symbol. Dziynka tymu fana zdobōła coroz wiynkszo popularność pojstrzōd Ukrajiniokōw, a po rewolucyje 1905. roku zaczli jak wykorzistować tyż we Naddniprzańskij Ukrajinie^[3]. We latach 1917.–1921., wczos ukrajińskij rewolucyje, fana bōła usztalowano jak fana Ukrajińskij Ludowyj Republiki a Ukrajińskigo Państwa. We latach 1938.–1939. bōła ôficjalnōm fanōm Karpackij Ukrajiny, a we 1941. – Ukrajińskigo Państwa.

Niyskorzij, za sowieckich czasōw, modro-żołto fana smiała być używano yno we podziymiu, bo jego ofyn pokazowaniy we SSSR podlygało sztrofie do dwōch lot we hereszcie. We 1991., przi abfalu SSSR, bōł używano jak de fakto państwowo fana niyzoleżnyj Ukrajiny. 18. września 1991. Prezydyjo Nojwyższyj Rady Ukrajiny prawniy zatwiyrdziōła jij sztatus ôficjalnyj fany^[4].

Sztandaryzacyjo proporcyjōw a farbōw[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Schymat	Modry	Żołty
Pantone	Pantone Coated 2935 C^[5]^[6]	Pantone Coated Yellow 012 C^[5]^[7]
Lab	34,02, −2,19, −64,19^[8]	85,29, 5,18, 109,8^[8]
RAL	5005^[9]	1023 Traffic yellow
RGB	0, 87, 183^[6]	255, 215, 0^[7]
CMYK	100, 52, 0, 0^[6]	0, 2, 98, 0^[7]
HEX	#0057b8^[6]	#ffd700^[7]
Websafe	#0066cc	#ffcc00

Spōłczesno fana Ukrajiny winna mieć proporcyje wysokości do szyrokości 2:3 a ôba pasy winny mieć jednako wysokość. Take same proporcyje majōm mieć ukrajińske bandery. Przi wertykalnym wiyszaniu fany piyrszo (lewo dlo czowieka, co ja widzi) winiyn być modry pos, potym żołty^[10].

Przi ustolaniu odciynia modryj farby dochodziōło do swadōw, bo historyczniy bōły używane i ćmawomodro (ukr. синій), i jasnomodro (ukr. блакитний). Kej we 1992. bōło yntlich skwolōno ćmawy wariant, jednym ze argōmyntōw bōł praktyczny: jasno farba gibcij sie traci a płowieje na świyżym lufcie pod wpływym klary. Chocioż ôficjalny sztandart bōł wkludzōny we 2006., niykere fabryki sztyjc produkujōm fany, kere mu niy ôdpadajōm^[11].

Fana ôd gowy państwa[edytuj | edytuj zdrzōdło]

Wczos historyje Ukrajiny roztōmajte gowy państwa wykorzistowały roztōmajte fany. Dizajn rōżniōł sie we zoleżności ôd stoleciu, w kerym bōły używane, a ôdpednio na politycznyj biny we Ukrajinie w tyn czas. Piyrszōm fanōm gowy państwa bōł sztandar Pawła Skoropadskigo. Teroźny szymel fany prezydynta Ukrajiny bōł przijynty we 1991.

Sztandar hetmana Pawła Skoropadskigo, 1918
Sztandard prezydynta ULR na uchōdźstwie
Sztandar prezydynta Ukrajiny (ôd 1991.)

Dziyń Państwowyj Fany Ukrajiny[edytuj | edytuj zdrzōdło]

23. siyrpnia 2004. prezydynt Ukrajiny Leonid Kuczma podpisoł dekret nr 987/2004 "Ô Dniu Państwowyj Fany Ukrajiny". Tym dekretym "dlo ôddanio zocy wielowiekowyj historyji ukrajińskij państwowości i państwowyj symbolice niyzoleżnyj Ukrajiny a w cylu zmocniynio zoce uobywatelōw Ukrajiny do państwowyj symboliki" bōło utworzōno we Ukrajinie nowy fajer – Dziyń Państwowyj Fany Ukrajiny, kery je ôbchodzōny co roku 23. siyrpnia. Podug tego dekretu reskyrōnek Ukrajiny, rada ministrów Autōnōmicznyj Republiki Krym, państwowe administracyje wszyjskich ôbwodōw, Kyjowa a Sewastopola winny zagarntować kōmpleksowe uobchody tego dnia.

Nojsrogsze fany[edytuj | edytuj zdrzōdło]

We 2007. do Ksiyngi Rekordōw Ukrajiny bōło wpisano tmj. «dōniecko fana» ô wymiarach 30 na 45 myjtrōw (1350 m kw.), kery uszōła Marija Bjelatkowo, gdowa po dōnieckim hajerze, za inicjatywy Sojuszu Twōrczyj Młodzi Dōnbasu^[12]. Piyrszy roz fana bōła pokozana 23. siyrpnia 2007. we Dōniecku, niyskorzij pobywała we wszyjskich stolicach ôbwodōw, a tyż na Howerli, pod Krutami, we Chuście, pod Beresteczkym a we inkszych wożnych dla historyje Ukrajiny placach. We 2011. roku skuli tyj fany doszło do haje na pl. Swobody we Charkowie, kej na placu, kaj chciano bōło rozwinōńć fana, stoł celt proruskij Partyje Regiōnōw, keryj aktywisty niy zgodziyli sie przesunōńć. Wczos ôstudy we dwōch placach fana bōła porwana we dwōch placach, nale yntlich udało sie ja ôzwinōńć^[13].

We 2009. roku ze Zaporiżżu szwoczki ze fabryki Selena uszyły fana ô wymiarach 100 na 16 m (1600 m kw.). Bōła ōna umiyszczōno na lewym brzygu Dnipra we Zaporiżżu. Fana skłodało sie ze sztyrech tajlōw, z kerych jedna trefiōła jak ekspōnat do Muzyju Zaporoskigo Kozactwa, a inksze bōły wysłane do chersōńskigo ôbwodu, kaj miyściōła sie ôstatnio Kamjańo Kozacko Sicz.

We siyrpniu 2010. roku, przed Dniym Państwowyj Fany Ukrajiny, we Ternopolu bōła przekludzōno akcyjo «Rōwieśnik Niyzoleżności». Na akcyji ôzwiniynto bōło najdugszo fana Ukrajiny ô dugości 9,5 km a szyrokości 75 cm (7125 m kw. Tyj dugości bōło za tela, coby ôbtoczyć cołki ternopolski stow. We akcyji brało udzioł 2010 uczestnikōw rodzōnych we 1991. roku (12% takich ludzi ze ternopolskigo ôbwodu. Rekord bōł wkludzōny do Ksiyngi Rekordōw Ukrajiny. Niyskorzij materiał bōł porzniynty na 7 tauzynōw myńszych fanōw, kere bōło wysłano do muzyjōw, dōmōw kultury, szkołōw a inkszych insztitucyjōw^[14].

2. lipnia 2011. we uobwodzie chersōńskim bōła narychtowany fana ô wymiarach 150 na 50 m (7500 m kw.), ekstra skuli 9. festiwalu «Kupalski zori».