Panna Maria
 |
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
Spůłrzyndne: 28°57'29" N 97°53'50" E
| Panna Maria | |
.jpg) Kościōł Niypokalanego Poczyńciŏ we Panna Maria | |
| Państwo |  Zjednoczōne Sztaty
|
| Sztat |  Teksas
|
| Hrabstwo | Karnes |
| Data założyniŏ | 1854 |
| Wiyrchnia | 0,01 km² |
| Wielość miyszkańcōw - wielość |
kole 100 |
| Pocztowy kod | 78144 |
Położyńe na karće kraju   Panna Maria | |
 Galeryjŏ zdjyńć a grafik w Wikimedia Commons
| |
| Zajta internetowŏ | |
Panna Maria to je zidlōng Ślōnzŏkōw we USA, we połedniowyj tajli sztatu Teksas, na połedniowy wschōd ôd San Antonio, założōny we 1854 ôd ymigrantōw ze Gōrnego Ślōnska kerowanych ôd ksiyndza Leopolda Moczygemby, bydōncych ze Wielgij Płużnicy koło Wielgich Strzelec.
Historyjŏ
[edytuj | edytuj zdrzōdło]
Miyszkańcōw nynkały wynże, polne ferdŏczki, malaria, powodzie a suchoty jak tyż kōndyse. Skirz ciynżkich warōnkōw życiŏ populacyjŏ Panna Maria zmyńszyła sie ze 120 familiji we 1858 do 80 we 1909. Terŏźnie we zidlōngu miyszkŏ kole 100 ôsōb[1]. Ksiōndz Moczygemba, kery pod dymbym kludziōł piyrszõ mszõ we wilijõ 1854, pŏrã lŏt potym musioł uciykać przed ściykłymi parafianami[2]. Ôstatek życiŏ przepyndziōł na pōłnocach USA, kaj we 1879 założōł Syminarium św. Cyryla a Metodego we Orchard Lake (Detroit). Niywielgŏ grupa wyjechała do Bandery. Miyszkańcy Panny Marii założyli we niyskorniyjszych latach pobliske zidlōngi Cestohowa a Pawelekville.
Potōmni miyszkańcōw nawiōnzali kōntakty ze ôpolskim wojywōdztwym we kōńcu XX stoleciŏ. Miana miyszkańcōw to m.in. Moczygemba, Kowolik, Polok, Jainta (Yanta), Piegza, Korus, Korzekwa, Dziok (Dziuk), Jarzombek. Zachowali ślōnskõ gŏdkã, tworzōnc teksaskõ gwarã, wyrōżniajōncõ sie przede wszyjskim myńszym wpływym miymieckij gŏdki.
Ymigranciŏ ze Ślōnska do Ameryki czynsto we rubryce „krŏj byciŏ” podŏwali „Poland”, krōm iże Polski niy było na kartach skirz rozbiorōw, a Ślōnsk znŏd sie we granicach Polski dopiyro we XX stoleciŏ[3].
Za nojstarszŏ ze wszyjskich zidlōngōw założōnych bez Ślōnzŏkōw a Polŏkōw we Ameryce, Panna Maria czynsto prziciōngŏ licznych turystōw ze przileżytości mocka rocznicowych festōw. Tak było ôsobliwie na ôbchodach tysiōncleciŏ krześcijōństwa a polskij państwowości we 1966, kedy we mszy a grillu wziōnło udzioł 10 000 ôsōb. Ze tyj przileżytości prezydynt Lyndon B. Johnson przekŏzoł gyszynk dlŏ miyjscowego kościoła – mozaikã ze Matkã Boskõ Czynstochowskõ wykōnanõ bez polskigo artysty Jana E. Krantza ze kole 12 000 kamolkōw[1].
Zobŏcz tyż
[edytuj | edytuj zdrzōdło]Przipisy
- ↑ 1,0 1,1 Louann Atkins Temple: Panna Maria, TX (ang.). Handbook of Texas Online. [dostymp 2021-02-19].
- ↑ Ziemowit Szczerek: Polskie miasto na Dzikim Zachodzie (pol.). interia.pl. [dostymp 2021-02-19]. [zarchiwizowane z tyj adresy].
- ↑ Jerzy Andrzej Klichta: Dzieje Śląska "pod strzechy", czyli O cudzie nad Odrą. 2004, s. 23. ISBN 83-919027-1-4.
Bibliografijŏ
[edytuj | edytuj zdrzōdło]- Zajta info-poland.buffalo. Tajla 1., Tajla 2. (ang.)
- Jaworski Joseph: Panna Maria. An Image of Polish Texans. Dorsoduro Press, Wimberlay, Texas 1991. ISBN 0-945618-04-2
- Baker Lindsay T.: The First Polish Americans. Silesian Settlements in Texas. Texas A&M University Press, College Station and London 1979. ISBN 0-89096-060-7
- Baker Lindsay T.: The Polish Texans. The University of Texas, Institute of Texan Cultures, San Antonio 1982. ISBN 0-933164-99-8