Gogolin

	Gogolin
	; Widok miasta
Wapyn Gogolina	Fana Gogolina
Państwo	Polska
Historycznŏ krajina	Ślōnsk Gōrny Ślōnsk; Ôpolski Ślōnsk;
Wojewōdztwo	ôpolske
Krys	krapkowski
Gmin	Gogolin
Prawa miejskie	1967
Burmistrz	Joachim Wojtala
Wiyrchnia	20,35 km²
Wysokość	175 m n.m.
Wielość miyszkańcōw (2019); - wielość; - tyngość	; 6734 ; 327,3 os./km²
Numeracyjnŏ cōuna	77
Pocztowy kod	47-320
Rejestracyjnŏ tabula	OKR
	Położynie na karcie Polski ; Gogolin
TERC (TERYT)	1605014
SIMC	0965364
	Amt miastowyul. Krapkowicka 6; 47-320 Gogolin
	Galeryjŏ zdjyńć a grafik w Wikimedia Commons
	Zajta internetowŏ

Spůłrzyndne: 50°29'17" N 18°01'26" E50.4880556 18.0238889 (Gogolin)

Gogolin – miasto we połedniowo-zachodnij Polsce, na Gōrnym Ślōnsku, we ôpolskim wojywōdztwie, we krapkowskim krysie, siydziba władz gminu Gogolin. Położōne we Postrzodkowyj Ojropie, na Ślōnskij Chyży.

Podle danych na 31 grudnia 2019 miasto było zamiyszkane bez 18 205 ôsōb^[1].

Geografijŏ

Miasto leży we cyntralnyj tajli Gōrnego Ślōnska, na Ôpolskim Ślōnsku, na Ślōnskij Chyży. Gogolin położōny je na wysokości 235 m n.p.m. We Gogolinie a ôkolicy gŏdŏ sie we glywickim dialekcie ślōnskij gŏdki.

Klimat

Strzedniŏ tymperatura i ôpady dla Gogolina
Miesiōnc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Mŏj	Czy	Lip	Siy	Wrz	Paź	Lis	Gru
Strzednie tymperatury we dziyń [°C]	1.6	3.3	8.1	14.4	18.8	22.1	24.2	24.1	19.3	13.8	8.4	3.3
Strzednie dobowe tymperatury [°C]	-1	-0.2	4	9.6	14.4	17.9	19.9	19.6	15	10.2	5.6	0.9
Strzednie tymperatury we nocach [°C]	-3.6	-3	-0.1	4.5	9.4	13.1	15.2	14.9	10.9	6.8	3.1	-1.4
Ôpady [mm]	47	41	53	49	72	77	94	62	67	50	50	49
Wilgłość [%]	81	79	74	67	67	66	67	66	71	77	81	81
Zdrzōdło: ^[2] 2021-02-21

Tajlōng

Tajlami miasta sōm:

Historyjŏ

Miasto spōmniane po rŏz piyrszy we łacińskim dokumyncie biskupa wrocławskigo Wawrzyńca z 1223 roku kaj spisane ôstało w formie Gogolino^[3].

Pod kōniec XIII stoleciŏ Gogolin bōł włŏsnościōm ksiōnżyncego uposażenia ôpactwa Cystersōw we Jemielnicy. Dokumynt papiyża Bonifacego VIII wydany 16 lutego 1302 spōminŏ Gogolin jako „de Ghogolyn”. Skuli bauerskij natury wsi, jeji patrōnym ôstoł świynty Urban I. Podstawōm utrzimaniŏ miyszkańcōw była uprawa ziymie. We 1385 dopōminali sie ôni zmyńszyniŏ dziesiyńciny. W e1417 na Jagielloński Uniwerzytet ôstoł przijynty piyrszy sztudynt z Gogolina – Dobeslaus de Gogolina^[4].

Ôd 1634 do 1852 Gogolin razym ze Strzebniowem przinŏleżoł do rodu von Gaschin z Żyrowej. We 1783 mioł 312 miyszkańcōw. Rozrost ekōnōmicznego placu napoczōn sie na zaczōntku XIX stoleciŏ, kedy to na skalã industryjalnõ zaczynto eksploatować miyjscowe fleca kalcjum a zaczły powstŏwać wapiynniki. We 1845 było jejich 46, a we 1864 już 29. Były ône zastympowane bez barzij moderne werki^[5].

Do rozrostu prziczyniyło sie tyż ôddanie do eksploatacyje piski banowyj Ôpole-Kandrzin we 1845^[5]. We 1895 fyrma Lenz & Co, lokalne samoregyrowania, posiedziciele papierni we Krapkowicach jak tyż ziymskich statkōw zawiōnzali spōłkã Bana Prudnicko-Gogolińskŏ z siydzibōm we Prudniku, keryj cwekym stała sie budowa drugorzyndnej, normalnotorowej lokalnyj piski z Prudnika do Gogolina. Piska ôstała ôddanŏ do użytku we 1896^[6].

Ôd 1919 Gogolin przinŏleżoł do nowo utworzōnyj prowincyje Gōrny Ślōnsk. Prowincyjŏ ôstała zlikwidowanŏ we 1938, a 18 stycznia 1941 utworzōno jã jeszcze rŏz.

We 1945 roku, po zajyńciu Gogolina bez wojska sowiecke, przikludzōno sam przimusowych polskich wysiedlyńcōw zza Buga. Kresowianie brali czynny udzioł we rewitalizacyji tego placu.

1 stycznia 1967 Gogolin dostoł miejskie prawa^[7], a 1 stycznia 1967 prawa miejskie^[8].

Zabytki

Podle regestu Nŏrodnego Instytutu Erbowizny na wykŏz zabytkōw wpisane sōm^[9]:

żydowski smyntŏrz
zbiorowŏ mogiła ślōnskich powstōńcōw, na katolickim smyntŏrzu

inksze zabytki:

ewangelicko-augsburski kościōł

Transport

Bez Gogolin przebiygajōm:

autobana A4
wojewōdzkŏ drōga nr 409
wojewōdzkŏ drōga nr 423
wojewōdzkŏ drōga nr 424

Kultura

Gogolin je znany miyndzy inkszymi z chopskij pieśni Poszła Karolinka do Gogolina, wykōnowanyj m.in. bez Zespōł Pieśni i Tańca „Ślōnsk”. Do pieśni tyj nawiōnzuje tyż wapyn miasta. We dniu 28 mŏja 1967 przed gmachym Gmińskigo Cyntrum Kultury dokōnano paradnego odsłoniyncia dynkmalu Karolinki.

Kamrackie miasta

Kamrackie miasta
Miasto	Państwo	Data napoczyńciŏ spōłprace
Schongau	Miymcy	1996
Jabłonkōw	Czechy	1998
Łodygowicy	Polskŏ	2003
Zwierziniec	Polskŏ	2007
Mikołajōw	Ukrajina	2013
Kysucké Nové Mesto	Słowacyjŏ	2014

Przipisy

↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostymp 2021-02-21] .
↑ climatebase.ru (pol.). [dostymp 2021-02-21].
↑ Colmar Grünhagen: Regesten zur Schleisischen Geschichte. Breslau: Josef Max & COMP., 1866.
↑ Historia i teraźniejszość Ziemi Gogolińskiej, wodip.opole.pl .
↑ ^5,0 ^5,1 Atrakcje turystyczne – Urząd Miejski w Gogolinie, gogolin.pl [dostymp 2021-02-21] (polski).
↑ https://web.archive.org/web/20080224045318/http://www.bluefish.foxnet.pl/Linie_i_stacje/Prudnik%20-%20Gogolin.html Historyjŏ piski Gogolin-Prudnik
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1957 r. w sprawie utworzenia i zmiany granic niektórych osiedli w województwach: katowickim, opolskim i olsztyńskim., isap.sejm.gov.pl [dostymp 2021-02-21] .
↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 1966 r. w sprawie utworzenia niektórych miast., isap.sejm.gov.pl [dostymp 2020-08-29] .
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego, Narodowy Instytut Dziedzictwa, s. 47 .

[1] Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostymp 2021-02-21] .

[2] tebase.ru (pol.). [dostymp 2021-02-21].

[3] Colmar Grünhagen: Regesten zur Schleisischen Geschichte. Breslau: Josef Max & COMP., 1866.

[4] Historia i teraźniejszość Ziemi Gogolińskiej, wodip.opole.pl .

[atrakcyje-5] 5,0 ^5,1 Atrakcje turystyczne – Urząd Miejski w Gogolinie, gogolin.pl [dostymp 2021-02-21] (polski).

[6] ttps://web.archive.org/web/20080224045318/http://www.bluefish.foxnet.pl/Linie_i_stacje/Prudnik%20-%20Gogolin.html Historyjŏ piski Gogolin-Prudnik

[7] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1957 r. w sprawie utworzenia i zmiany granic niektórych osiedli w województwach: katowickim, opolskim i olsztyńskim., isap.sejm.gov.pl [dostymp 2021-02-21] .

[8] Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 1966 r. w sprawie utworzenia niektórych miast., isap.sejm.gov.pl [dostymp 2020-08-29] .

[9] Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego, Narodowy Instytut Dziedzictwa, s. 47 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]